Stadslandbouw ligt momenteel op ieders lippen. We laten zien wat de term betekent en presenteren voorbeeldprojecten.
Landbouw vindt zijn weg terug naar onze steden - dat kun je ervaren als je kijkt naar de vele projecten en initiatieven in Duitsland en andere landen. Stadslandbouw is echter geen nieuwe uitvinding: het verbouwen van gewassen in steden was gebruikelijk tot de 19e eeuw, toen menselijke arbeid werd vervangen door machines en de landbouw weer uit de steden verdween. Volkstuintjes, die sinds de 19e eeuw in Duitsland bestaan, wijzen ook op een menselijke behoefte aan natuur in stedelijke ruimten. Maar wat betekent de term 'stadslandbouw' eigenlijk? En wat is het verschil met "Urban Gardening"?
Stadslandbouw=Stedelijk tuinieren? - Enkele definities van termen
Stadslandbouw is wanneer open ruimtes in steden worden gebruikt om gewassen of sierplanten te verbouwen. Dit omvat groente-, fruit-, bloemen- of kruidentuinen, waarvan de producten voornamelijk worden gebruikt (of op de markt worden gebracht, afhankelijk van de ambitie) in de stad. De term "stedelijk tuinieren" lijkt in eerste instantie verwarrend, omdat het vaak wordt gebruikt als een Engels synoniem voor stadslandbouw. In feite is er geen duidelijke definitie van de twee termen, maar 'stedelijk tuinieren' verwijst meestal naar de teelt van groenten voor persoonlijk gebruik.
Waarom stadslandbouw?
Er zijn verschillende redenen en motivaties die mensen naar "Urban Farming" bewegen: dit zijn ecologische redenen zoals de afwijzing van pesticiden op groenten en fruit of de noodzaak om eigen voedsel te produceren. Ook de wens om de stedelijke ruimte mooier te maken of het economisch gewin door de verkoop van voedsel kunnen motieven zijn. Eén ding is echter zeker: stadslandbouw blijft achter door de toenemendeBewustwording van gezond eten, het milieu en duurzaamheid is op dit moment bijzonder populair.
Voorbeelden van stadslandbouw
Het spectrum van soorten 'stadslandbouw' is breed en vertoont altijd nieuwe vormen. Terwijl tuinieren voor veel mensen beperkt blijft tot het eigen balkon, verandert het hele stadsbeeld door de creativiteit van anderen: op oude industrieterreinen worden nuttige planten gekweekt, daken worden tuinen, het kweken van vis en het verbouwen van gewassen worden gecombineerd in wat bekend staat als "aquaponics". Vertical farming is vaak het gevolg van ruimtegebrek: bij dit concept worden de planten verticaal geplant (bijvoorbeeld op gevels van huizen) op gebouwen of apparaten. Een ander interessant concept is het zogenaamde "guerrilla-tuinieren". Dit zijn campagnes waarbij kleine tuinen worden aangelegd in openbare ruimtes zonder toestemming van de stad.
De volgende projecten laten zien hoe en waar stadslandbouw al met succes is geïmplementeerd in Duitsland:
Stadslandbouw in Berlijn
De Berliner Prinzessinnengarten illustreert het sterke gemeenschappelijke karakter van "Urban Farming": op een oppervlakte van bijna 6000 vierkante meter in de Berlijnse wijk Kreuzberg-Friedrichshain werd een ongebruikt braakliggend terrein opnieuw gecultiveerd en gebruikt als een openbare tuin sinds 2009. De planten worden in dozen gekweekt omdat ze makkelijker te vervoeren zijn. Iedereen kan deelnemen aan de Prinzessinnengarten. Er zijn geen eigen bedden en iedere enthousiaste medetuinier is welkom om het project te steunen. Er wordt een grote verscheidenheid aan groenten verbouwd, waarvan vele oude en zeldzame variëteiten. De site heeft ook een eigen bijenstal.
"Eetbare Stad" Andernach
De gemeente Andernach in Rijnland-P alts ondersteunt de terugkeer van gewassen op openbare grond met haar openbare oogstproject. Sinds enkele jaren kunnen burgers op verschillende plekken in de stad groenten, fruit en kruiden planten. Het motto is: "Kiezen toegestaan" in plaats van "Betreden verboden". Het idee erachter is om de openbare ruimte aantrekkelijker te maken en de verbinding met natuur en seizoensproducten te versterken. Speciale aandacht gaat uit naar de bescherming van regionale en zeldzamePlanten.
Aquaponics in de hoofdstad
Aquaponics is een concept waarin het kweken van vis in vijvers en het verbouwen van gewassen in kassen in steden verstandig worden gecombineerd. Een bedrijf in Berlijn-Schönefeld geeft een interessant voorbeeld van succesvolle implementatie. Baars wordt gekweekt in vijvers. Het voedselrijke water uit de vijvers wordt ook gebruikt als meststof voor de gewassen, waardoor het gebruik van andere grondstoffen voor de bevoorrading van de planten wordt vermeden. Er worden bijvoorbeeld kruiden, sla of tomaten verbouwd. Zowel de vis als de groenten worden regionaal op de markt gebracht.
Al deze voorbeelden van succesvolle stadslandbouwprojecten illustreren het potentieel van deze trend. Het is te hopen dat er de komende jaren nog meer initiatieven zullen ontstaan die tuinieren tot het hart van onze grote steden zullen brengen.
Kleinschalige stadslandbouw kan ook op het balkon. In dit artikel leer je welke planten geschikt zijn voor je self-catering balkon.