Tijm: groeien, oogsten en bewaren

Tijm is erg handig als medicinale plant en als specerij. We laten je zien wat je moet weten over de juiste teelt in je eigen tuin.

De gewone tijm (Thymus vulgaris) is een warmteminnende onderheester die zijn oorsprong vindt aan de Europese Middellandse Zeekust. Daarnaast behoren meer dan 200 andere soorten tot het geslacht tijm (Thymus). De variëteit is navenant groot. Het varieert van kruipende beestjes die kleiner blijven dan 10 cm tot exotische geuren en smaken die doen denken aan karwij, citroen of gember. De echte tijm is vooral bekend om zijn helende etherische olie - de tijmolie. Om hiervan te kunnen profiteren, zijn er echter een paar kleine dingen om rekening mee te houden voor het succesvol kweken van echte tijm in je eigen tuin.

Tijm kweken - stap voor stap

• Locatie: Met echte tijm ligt de sleutel tot succes aan het begin. De standplaats is het allerbelangrijkste om de teelt van de groenblijvende subheester met succes te bekronen. De mediterrane muntfamilie geeft de voorkeur aan een droge en goed doorlatende grond. Dit kan ook erg rotsachtig en kalkhoudend zijn. In kalkrijke bodems zijn door de hoge pH-waarde echter niet alle voedingsstoffen vrij beschikbaar voor de plant. Tijm kan snel leiden tot symptomen van ijzertekort. Dan verkleuren eerst de jongste bladeren, terwijl de bladnerven opvallend groen blijven. Eenvoudige methoden om de pH van de grond een beetje te verlagen en het ijzer weer beschikbaar te maken, zijn onder meer koffiedik of hummus op basis van coniferen.
  Als er alleen leemgrond beschikbaar is, is het beter om geen tijm in het bed te kweken. Met een beetje werk zou men deze zware, drassige bodems echter ook kunnen voorbereiden op het geneeskrachtige kruid. Elk voorjaar diep inwerken van compost en in het najaar inzaaien van diepgewortelde planten, die geschikt zijn als groenbemester, maakt de bodemstructuur op termijn losser.
  Tijm kweken in potten is natuurlijk ook mogelijk. Hier is het echter belangrijk om ervoor te zorgen dat de geselecteerde ondergrond een zandgeh alte heeft van ongeveer 30%. Ook hier is deDoorlaatbaarheid staat voorop.

Vermeerdering: Vermeerdering door zaaien enerzijds en vermeerderen door stekken anderzijds is mogelijk voor echte tijm. Als de mintfamilie via stekken moet worden vermeerderd, kunnen in het voorjaar de eerste jonge scheuten worden verwijderd en beworteld. De stekken moeten in eerste instantie in een omgeving met een hoge luchtvochtigheid worden bewaard. Als de lucht erg droog is, zou er meer water door de stekken moeten worden opgenomen via de nog niet aanwezige wortels. Als er eenmaal voldoende wortels zijn gevormd, is het belangrijk om het stekken te spenen uit de comfortzone van hoge luchtvochtigheid. Het bevordert de vorming van schimmelpathogenen op de stekken. De vermeerdering van tijm door zaaien kan beter op een beschutte plek in huis. Buiten kan het zeer fijne zaad heel gemakkelijk door de wind worden weggeblazen. Omdat tijm ook licht nodig heeft om te ontkiemen, mag het zaadje niet afgedekt worden met een beschermlaagje substraat om een optimale ontkieming te garanderen. Binnen kunnen de zaden al in maart worden verspreid. Bij een temperatuur van 15 °C zullen de tijmzaden binnen ongeveer 15 dagen ontkiemen. Half mei kan de tijm dan als jonge plant met groeivoordeel in de nu vorstvrije buitenruimte geplant worden.

Water geven en bemesten: Tijm is precies de juiste plant voor mensen die niet van water geven of bemesten houden. Zelfs langdurige droogte deert hem niet. Ondertussen is het echter gestopt met groeien. Zowel de bemesting in het algemeen als de extra toevoer van stikstof in het bijzonder dient zeer terughoudend te zijn. Als je te veel bemest, schiet de tijm snel door. Elke zes tot acht weken een aanvullende bemesting is perfect voldoende, ook in pot. Vanaf augustus moet de bemesting volledig worden stopgezet. Dit vertraagt de groei en geeft het jonge weefsel voor de winter voldoende tijd om te rijpen en voldoende winterhardheid te ontwikkelen.

Winterperiode: De mediterrane zonaanbidder is niet geheel winterhard. Daarom moet voor de winter een beschermhoes worden gemaakt. Een beschermende plaats op een huismuur of haag behoort ook tot de mogelijkheden. Zo wordt de winterkou wat gebufferd en geniet de tijm van wat mildere temperaturen dan in de volle grond.

Snoeien: Om ervoor te zorgen dat de onderstruik niet te houtachtig wordt, moet deze in het voorjaar worden teruggesnoeid. Het wordt aanbevolen om de planten tot aan het houtachtige deel te houdenVerminderen. Maar wees voorzichtig: je moet op het juiste moment letten. De snede moet vóór de nieuwe scheuten gebeuren, maar niet te vroeg als er nog kans is op frisse late nachtvorst. Dan kan de vorst de open interfaces binnendringen en het weefsel vernietigen.

Oogst: De tijm kan continu worden geoogst. Jonge scheuten met een lengte van ongeveer 10 cm worden afgesneden met een schaar. Als veel belang wordt gehecht aan een onderscheidend aroma, moet de oogst voltooid zijn tegen de tijd dat de bloemen verschijnen (juni tot oktober). Tijdens de bloei steekt het kruid al zijn energie in het ontwikkelen van de bloeiwijze. Dit gaat in principe ten koste van de intensiteit van het karakteristieke aroma. De concentratie aromatische oliën is het hoogst wanneer ze 's ochtends worden geoogst. Elke plant heeft logischerwijs een hogere waterbehoefte bij stijgende temperaturen in de loop van de dag. Dit zorgt ervoor dat de essentiële oliën na verloop van tijd worden verdund, die ook worden uitgescheiden door de verhoogde ademhaling van de plant. Dit is te herkennen aan een intensere geur bij het pletten van de bladeren in het midden van de dag of in de middag.

Opslag: Er zijn manieren om de houdbaarheid te verlengen:

• Drogen: 10 tot 15 cm lange scheuten worden afgeknipt, gebundeld en ondersteboven opgehangen. Een donkere en droge ruimte is hiervoor ideaal zodat de essentiële oliën zoveel mogelijk behouden blijven tijdens het droogproces.
• Invriezen: de kleine blaadjes worden voorzichtig van de tijmscheuten geplukt, vervolgens afgewassen en zijn nu klaar voor de vriezer. Ze kunnen nu naar wens worden verwijderd.
• Bewaren: Verse of gedroogde scheuten kunnen worden bewaard in olie of azijn. Tegelijkertijd wordt er olie of azijn geproduceerd met een kruidige noot van tijm. Het is belangrijk dat de scheuten volledig worden omgeven door de vloeistof. Schimmel vormt zich wanneer het in contact komt met lucht.