Ze zijn gemakkelijk te verzorgen, mooi, smakelijk en kunnen een rustgevend effect hebben op een breed scala aan kwalen: we hebben het natuurlijk over onze inheemse wilde kruiden.
Veel wilde kruiden groeien al in je tuin, andere zijn onderweg te vinden. Met de talrijke aroma's en gebruiksmogelijkheden is een gerichte teelt ook de moeite waard. Alle wilde kruiden zijn ook waardevol voor onze dierenwereld, vooral voor insecten.
Wat zijn wilde kruiden?
Wilde kruiden zijn wilde, kruidachtige planten die, in tegenstelling tot sierplanten, niet het resultaat zijn van menselijke teelt. Wiet is ook een positieve term voor onkruid of onkruid. Door eeuwenlange aanpassing zijn wilde kruiden belangrijke voedselbronnen voor onze insecten. Deze onderlinge aanpassing van planten en insecten wordt co-evolutie genoemd. Inheemse insecten vinden de bloemen van veel nieuwe sierplanten moeilijk te gebruiken omdat ze de verkeerde vorm of grootte hebben of een onaantrekkelijke geur hebben. Veel wilde kruiden zijn uitstekend geschikt voor gebruik in de keuken en kunnen worden gebruikt als geneeskrachtige planten.
Lijst van lokale wilde kruiden
Van de ongeveer 10.000 verschillende plantensoorten in Duitsland zijn er ongeveer 3.500 bloeiende planten. Ze bevatten ook onze inheemse wilde kruiden, waarvan sommige gemakkelijk onderweg te vinden zijn, maar vaak over het hoofd worden gezien.
Tip: Sommige van de vermelde wilde kruiden zijn eenjarig. Dit betekent dat ze niet zomaar opnieuw ontkiemen, maar door zaden moeten worden vermeerderd. Als je de bloemen of het fruit oogst, moet je de planten volgend jaar opnieuw zaaien. Als de bloemen aan de plant blijven, vermeerderen de wilde kruiden zich meestal door zelf te zaaien.
1. wilde knoflook
Een van de bekendste lokale wilde kruiden is daslook (Allium ursinum), die in het voorjaar een intense geur van knoflook afgeeft. De jonge bladeren van de meerjarige, kruidachtige plant kunnen worden gegeten en bijvoorbeeld worden verwerkt tot pesto. Er wordt gezegd dat de ingrediënten helpen bij spijsverteringsproblemengezond zijn. Daslook wordt geoogst vanaf maart, nog voordat hij bloeit in april of mei. Hij bloeit wit en kan ook in de tuin op een schaduwrijke en vochtige plaats geplant worden. Wilde knoflook moet niet worden verward met de giftige lelietje-van-dalen (Convallaria malaris), die bladeren heeft die erg op elkaar lijken.
De bladeren van bernagie (Borago officinalis) smaken naar komkommer, daarom wordt de plant ook wel komkommerkruid genoemd. Bernagie heeft stervormige, staalblauwe bloemen en is daardoor ideaal als sierplant. Een vochtige, kalkrijke standplaats in de zon is ideaal voor bernagie. Naast de verse bladeren kun je de bloemen ook in de keuken gebruiken en toevoegen aan bijvoorbeeld desserts of salades. Als geneeskrachtig kruid wordt borage vooral gebruikt bij huidproblemen zoals neurodermitis of jeuk en zou het een ontstekingsremmende werking hebben. Aangezien bernagie een eenjarige kruidachtige plant is, moet hij volgend jaar opnieuw worden gezaaid.
3. Brandnetel
De brandnetel (Urtica dioica) is een van de wilde kruiden die over het algemeen niet populair is. Dit komt waarschijnlijk vooral door de brandharen, die onder andere mierenzuur bevatten. Dit zuur is op zijn beurt verantwoordelijk voor het brandende gevoel op de huid. Daarnaast is de brandnetel veelzijdig inzetbaar in de keuken en tevens een belangrijke voedselplant voor de rupsen van inheemse vlinders. De bloemen zijn onopvallend, maar kunnen in een pan worden geroosterd en als knapperig ingrediënt in salades worden gemengd. De bladeren zelf smaken heerlijk als ze gebakken zijn of kunnen rauw gebruikt worden in smoothies en salades. Brandnetelthee is natuurlijk vooral bekend als een diureticum voor blaasontsteking. Halfschaduwrijke en stikstofrijke plaatsen zijn ideaal voor de brandnetel. De brandnetel is diep geworteld en produceert uitlopers over zijn wortelstok, waardoor hij zich snel en wijd kan verspreiden.
Iedereen kent het madeliefje (Bellis perennis), want het groeit vanzelf in bijna elke tuin of park en bloeit bijna het hele jaar door. We weten dat de bloemen van de meerjarige, kruidachtige plant ook gegeten kunnen worden en dat het madeliefje zelfs in de geneeskunde werd gebruiktmaar slechts een paar mensen. Samen met andere wilde kruiden kruidt het madeliefje salades en kruidenkwarks. Het consumeren van de bloemen heeft een eetlustopwekkend en ontstekingsremmend effect. Madeliefjes passen zich vrij snel aan en vestigen zich snel op zichzelf waar ze goede groeiomstandigheden vinden. Dus als de witte bloemen niet vanzelf in uw gazon verschijnen, kunnen ze waarschijnlijk niet kunstmatig worden geplant vanwege ongeschikte terreinomstandigheden. U kunt dan alleen proberen de bodem te optimaliseren op het gebied van vocht, voedingswaarde en licht - maar dit is een tijdrovende onderneming op grote gazons.
5. Gundermann
Klimop (Glechoma hederacea) is ook wijdverbreid in veel tuinen. Het heeft paarse lippen en groeit kruipend over de grond. Hij kan daarom ook uitstekend als bodembedekker worden gebruikt. De grondklimop is een van de vroege bloeiers en laat zijn bloemen al in april zien. Halfschaduw of schaduwrijke locaties met voedselrijke en frisse, vochtige grond hebben de voorkeur. Het aroma van gemalen klimop is licht scherp, maar ook bitter en enigszins vergelijkbaar met munt. Het wordt voornamelijk gebruikt voor salades van wilde kruiden en kruidenboter. Het heeft een slijmoplossend en diuretisch effect en kan worden gebruikt bij hoest en darmproblemen. De meerjarige en kruidachtige plant vormt talrijke uitlopers en verspreidt zich zo snel in de tuin.
Veel wilde kruiden zoals vlierbloesem (Aegopodium podagraria) zijn niet welkom in tuinen, hoewel ze erg veelzijdig zijn. Met de oude regel "Drie, drie, drie - jij hoort bij de jichtroos" kan het niet mis gaan bij het oogsten: Goutweed heeft een driehoekige stengel en driedelige bladeren, die elk in drieën zijn verdeeld. Zo onderscheidt de vlier zich van alle andere schermbloemen. Veel leden van de plantenfamilie lijken erg op elkaar, maar sommige zijn giftig. Zijn witte bloemschermbloemen geven elke tuin een natuurlijke sfeer. Gemalen vlierbes bevat vitamine A en C, calcium, magnesium en vele andere ingrediënten en kan eenvoudig op sandwiches of in soepen en salades worden gegeten. Andere planten groeien uit de ongebreidelde wortelstok, dus het is raadzaam om de verspreiding van kruidachtige, meerjarige vlier met een wortelbarrière te beperken.
Tip: Er is zelfs een jichtkruidsierplant. Het ras 'Variegata' heeft witgroen bont blad en is bijzonder decoratief.
7. Kamille
Het is vooral bekend om zijn pijnstillende eigenschappen. Van de kamillebloesem wordt thee gemaakt. Natuurlijk hebben we het over echte kamille (Matricaria recutita). Net als madeliefjes en margarieten heeft kamille margrietbloemen met een geel hart. Hij ruikt aangenaam en houdt van zonnige, matig vochtige en voedselrijke standplaatsen. Het is een eenjarige kruidachtige plant die elk jaar gezaaid moet worden. De bloemen smaken lichtzoet, de bladeren subtiel kruidig. Je kunt ze bijvoorbeeld gebruiken in salades van wilde kruiden.
8. Knoflookmosterd
Een andere vertegenwoordiger van de lokale wilde kruiden is de knoflookmosterd (Allaria petiolata), die naar knoflook ruikt naar daslook. De smaak is echter minder uitgesproken. De knoflookmosterd staat graag in de halfschaduw en licht vochtig en is te vinden in veel schaarse loofbossen. Daar verspreidt de tweejarige tot meerjarige, kruidachtige plant zich meestal sterk langs de berm. De kruisbloemige plant vormt tussen april en augustus kleine witte bloemen. Als je de knoflookmosterd wilt planten, moet je er rekening mee houden dat het een koude kiem is. Overigens zijn de wortels en zaden ook eetbaar, al kan er met azijn en zout een mosterdachtige crème van gemaakt worden.
9. Korenbloem
De eenjarige korenbloem (Cyanus segetum) overtuigt meer door zijn uiterlijk dan door zijn smaak. De bloemen zijn eetbaar, maar niet bijzonder smaakvol. Ze worden vaak gebruikt om voedsel te versieren. Vroeger groeide de korenbloem in het midden van het graanveld, maar tegenwoordig is hij nog maar zelden te vinden in het agrarische landschap. De eenjarige plant houdt van zonnige, humusrijke, goed doorlatende locaties en mag niet op bijzonder voedselrijke grond worden gezaaid.
10. Paardebloem
Vergelijkbaar met het madeliefje, is de gewone paardenbloem (Taraxacum officinale sect. Ruderalia) te vinden in veel tuinen en op gazons in parken. Hij is direct herkenbaar aan zijn gele bloem en karakteristieke bladeren. NaVerdwijnend ontwikkelt zich de bekende paardenbloem. De kruidachtige plant is meerjarig en verdrijft weer uit de bladrozet. Er zijn veel verschillende soorten planten die in de volksmond paardenbloemen worden genoemd, maar sommige behoren tot totaal verschillende geslachten. Paardebloemhoning kan bijvoorbeeld worden gemaakt van paardenbloem, waarvoor bijen geen honingraat nodig is.
11. Rode Klaver
Rode klaver (Trifolium pratense) is een belangrijke vertegenwoordiger van lokale kruiden. Hij bloeit meer violet dan rood en is met zijn bolvormige bloemhoofdjes een prachtig kleuraccent in elke weide. Klaver is een van de zogenaamde peulvruchten en kan stikstof binden met behulp van stikstofbindende bacteriën. Rode klaver kan ook groeien op stikstofarme gronden of worden gebruikt om arme substraten weer met stikstof te verrijken. Het is een kruidachtige eenjarige tot tweejarige plant. In de tuin groeit rode klaver op zonnige of half beschaduwde, licht vochtige plaatsen. De jonge rode klaverzaailingen smaken licht nootachtig en worden gewaardeerd om hun hoge vitaminegeh alte. Maar de bladeren en bloemen van volwassen planten zijn ook eetbaar en helpen bij diarree en menstruatiekrampen.
12. duizendblad
Iedereen die last heeft van spijsverteringsproblemen kan ook duizendblad (Achillea millefolium) kiezen uit het grote assortiment wilde kruiden. Hij groeit in bijna elke weide en is te herkennen aan zijn fijn gevederde bladeren, die hem ook de naam duizendblad gaven. Het ontwikkelt talrijke witte individuele bloemen die in een bloemscherm zijn gerangschikt. Het duizendblad geeft de voorkeur aan droge locaties met een hoge blootstelling aan de zon en veel voedingsstoffen in de bodem. Over de wortelstok worden uitlopers gevormd, zodat de kruidachtige, meerjarige plant zich snel kan verspreiden. Van de bloemen kan siroop worden gemaakt of de jonge blaadjes in salades. Ze zijn echter niet bijzonder aromatisch en smaken licht bitter. De delen van de plant boven de grond kunnen als thee worden gezet en helpen de spijsvertering.
13. Weegbree
Met zijn onopvallende bloemen komt buckhorn weegbree (Plantago lanceolata) niet meteen in je op als het om wilde kruiden gaat. Het groeit vaak langs de weg, waar het waarschijnlijk zijn naam aan dankt, is kruidachtig en rijdtmeerdere jaren achter elkaar. De langwerpige, puntige bladeren bevatten slijmoplossende en ontstekingsremmende stoffen en worden daarom als geneeskrachtige kruiden gebruikt. Het kan ook worden geplet en toegepast op muggenbeten om jeuk te verlichten. De jonge bloeiwijzen kunnen goed gebakken worden en smaken nootachtig. Plantains kunnen gemakkelijk op vochtige en zonnige plaatsen in de tuin worden geplant.
14. Kikkerzaad
Net als het madeliefje bloeit de gewone vogelmuur (Stellaria media) meestal het hele jaar door en vertoont zijn sterachtige witte bloemen. Zorg bij het zaaien voor voedselrijke grond, waarbij de Kikker zowel zon als schaduw verdraagt. Kikkerkruid is een eenjarige plant en moet opnieuw gezaaid worden. De plant, die een beetje naar mais en erwten smaakt, is vers het lekkerst op een broodje. Kikkerkruidthee wordt ook bereid van verse bladeren en gedronken om bijvoorbeeld hoest te verlichten.
15. Wilde Wortel
Veel mensen weten niet eens dat de huidige wortel oorspronkelijk afkomstig is van de wilde wortel (Daucus carota). Wanneer je echter de bladeren verplettert, komt de wortelgeur meteen je neus binnen. De wilde peen voelt zich het beste op een zonnige standplaats met goed doorlatende zandgrond. Het behoort ook tot de schermbloemen en vormt witte bloemen, die, zoals alle wilde kruiden, ook door insecten worden genoten. De wortels van de plant kunnen worden gebruikt als een wortel, terwijl de bladeren en zaden worden gebruikt voor kruiden. De wilde wortel is tweejaarlijks. De wortel moet worden geoogst in de herfst van het eerste jaar, dus in het jaar van zaaien. De bloem vormt zich pas in het tweede jaar en wordt dan helaas verhinderd.
Hoewel je met lokale wilde kruiden veel voor de insectenwereld kunt doen, zijn er ook planten die vooral geschikt zijn voor vlinders. Introductie van de 10 meest vlindervriendelijke planten