De Winterling is een van de eerste lentebloemen die aan het einde van de winter in onze tuinen, parken en bossen verschijnt. Hier vind je alles wat je moet weten over het planten, verzorgen en vermeerderen van vroege bloeiers.
Met hun felgele bloemen brengen winterlingen wat kleur terug in de winterse tuin en luiden ze het begin van de lente in op de fenologische kalender. We geven tips over het kiezen van een variëteit, het planten en verzorgen van winterlingen.
Winterling: bloeitijd en eigenschappen
De winterzwam (Eranthis), ook wel veldzwam of knoflookbloem genoemd, is een soort uit de familie van de boterbloemen (Ranunculaceae). De planten komen oorspronkelijk uit Zuid-Europa, maar zijn al vele jaren bij ons ingeburgerd en zijn niet invasief.
De bolvormige wortelstok drijft in het vroege voorjaar, meestal tussen februari en maart, groene tot bronskleurige stengels door het sneeuwdek. Aan het uiteinde is er een gele of witte bloem met meestal zes bloembladen, die blijkbaar op een diep verdeeld schutblad zitten dat de stengel omvat. Deze bladkrans is geen kelk, maar een blad. Meer enkele bladeren verschijnen nadat de winterling heeft gebloeid. Na bestuiving produceren de reproductieve soorten vier tot acht snavelvormige follikels, die elk tot 1,5 centimeter groot zijn en verschillende zaden bevatten. Ze rijpen en openen vanaf mei. Als het regent, worden de zaden eruit gegooid en verspreid door de impact van waterdruppels. In de zomer voedt de winterling zich met de groene delen van de plant en overleeft hij tot de volgende lente in de grond met behulp van zijn bewaarknol.
Zijn winterlingen bijvriendelijk? Winterlingen zijn bijvriendelijk omdat ze meestal het eerste voedsel van het jaar zijn voor bijen en hommels. De intense, zoete en frisse geur die doet denken aan viooltjes (Viola) en het goede stuifmeel- en nectargeh alte trekken op een warme lentedag talloze insecten naar de bloemen.
De mooiste Winterling variëteiten en soorten
- Kleine Winterzwam (Eranthis hyemalis): Winterzwam uit Zuid-Europa en de meest voorkomende soort in onze tuinen. De soort wordt 5 tot 10 cm hoog, bloeit al in februari en heeft lichtgele bloemen met een strak aansluitend schutblad. De Eranthis variëteit 'Sulphur Shine' vertoont opvallend lichte, okerkleurige bloemen. 'Noel Ayres' daarentegen laat halfgevulde, steriele bloemen zien. De cultivar 'Winterzauber' begint al in december of januari te bloeien en is een van de vroegste cultivars.
- Turkse winterzwam (Eranthis cilicica): Ongeveer 5 tot 10 cm hoge soort met een fijn gestructureerde bladkrans. De steel is bronskleurig, de gele bloemen verschijnen vanaf maart en zijn groter dan die van Eranthis hyemalis.
- Hybrid Winterling (Eranthis x tubergenii): Steriele kruising tussen E. hyemalis en E. cilicica, die alleen door deling kan worden vermeerderd. De Winterling-soorten 'Guinea Gold' en 'Glory' hebben bronskleurige bladeren en citroengele tot zongele bloemen.
- Witbloemige winterzwam: Japanse winterzwam (Eranthis pinnatifida) is een 5 tot 15 cm hoge endemische soort witte winterzwam uit Japan met witte bloemen en blauwpaarse meeldraden . De bladeren zijn langlobbig en diep gelobd. De Siberische Winterzwam (Eranthis sibirica) is inheems in Oost-Siberië. De 10 tot 15 cm lange bloemstelen dragen grote, witte bloemen met lichtgroene stempels. Helaas zijn beide witbloemige soorten zelden te koop.
Het planten van winterlingen: locatie, tijd en procedure
Winterlings zijn typische bos- en bosbewoners, ze voelen zich prettig onder struiken en loofbomen die later uitlopen. Zaadvormende winterlingen kunnen zich snel over een groot gebied verspreiden en zo door de jaren heen een bloementapijt vormen. De ideale standplaats voor winterlingen is zonnig tot halfschaduw op frisse, doorlatende en matig voedselrijke grond. Licht kalkrijke, niet te zware kleigronden zijn ideaal omdat ze genoeg water opslaan voor de winterlingen.
Winterlings in een pot hebben een goede watertoevoer nodig, omdat het substraat sneller uitdroogt. De potten moeten de winter koel maar beschermd tegen vorst doorbrengen. Tegen het einde van de winter, als de eerste scheuten verschijnen, worden ze weer buiten gezet. Onze Plantura biologischPotgrond is zeer geschikt om op te planten omdat het een losse structuur heeft en al essentiële voedingsstoffen bevat. Om de wateropslagcapaciteit te vergroten, is het zinvol om bentoniet te mengen.
Winterzwam zaaien
De zaden van winterlingen zijn koude kiemen, ze hebben een langere koudeperiode nodig met temperaturen tussen -4 en +4 °C om te ontkiemen. Zaai winterlingen daarom direct nadat de zaden in de zomer zijn gerijpt op een open plek in de tuin. De zaaidiepte is 0,5 tot 1 cm. In de komende winter wordt de kiemrust doorbroken door de kou en zullen de eerste zaailingen al in januari verschijnen. De ingezaaide winterlingen bloeien voor het eerst na ongeveer drie jaar. Echter, Eranthis hyemalis en Eranthis cilicica in het bijzonder zaaien en reproduceren zichzelf met succes.
Tip: Sneeuwdek in de winter verzacht ook de zaadhuid en versnelt zo de kieming.
Plant winterling bollen
Winterlings planten het liefst in groepen van 3 tot 20 planten. Met een plantafstand van 5 tot 20 cm ontstaat er een losse onderbeplanting met een natuurlijk karakter, die zich door zaaien verspreidt. Steriele variëteiten moeten dicht bij elkaar worden geplant tot 400 bollen per m² om een dicht bloementapijt te krijgen, omdat ze zichzelf niet zaaien.
De kleine, harde bollen van de winterzwam worden geplant tussen september en oktober. Door de knollen een paar uur voor het planten in warm water te weken, kan de groei worden gestimuleerd. De plantdiepte voor winterlingen is ongeveer 3 tot 5 cm, de plantafstand is ongeveer 5 tot 20 cm. De winterharde, blijvende organen blijven het hele jaar in bed en hoeven niet te worden opgegraven.
De juiste zorg
Winterzwammen zijn buitengewoon gemakkelijk te verzorgen, omdat ze het grootste deel van het tuinjaar in de grond overleven. Ze hoeven niet te worden gesnoeid en je moet zeker niet tussen de planten snoeien, omdat de wortelstokken kunnen worden beschadigd. Als de lente droog en warm is, moeten de winterlingen regelmatig worden bewaterd. De voedingsbehoefte van de onderhoudsvriendelijke vroege bloeiers is laag. In armere gronden kan voor het planten wat compost of potgrond in de grond worden gewerkt. Na een paar jaar kan de nutriëntenvoorraad van de niet veeleisende winterling echter uitgeput raken op lichte zandgronden. Dit is allereerst te herkennen aan de verminderde bloeibereidheidmeer acute tekorten aan voedingsstoffen hebben ook last van voortijdige vergeling van de bladeren. Een overwegend biologische lange termijn meststof, zoals onze Plantura biologische bloemenmest, kan vanaf maart los over het gewas worden gestrooid als de grond vorstvrij is of bij het verpotten van winterlingen in pot. Na het aanbrengen wordt het optimaal bewaterd. Het granulaat geeft weken en maanden langzaam en voorzichtig de voedingsstoffen vrij die het bevat.
Vermenigvuldig winterlingen
Winterlings kunnen worden vermeerderd door zaden of vegetatief door de bolvormige wortelstok te verdelen, afhankelijk van de soort. Voor veel soorten, namelijk de steriele, is de laatste methode de enige optie. Direct na de bloei worden de bosjes verdeeld en verplaatst met een schop. De harde, kleine knollen kunt u in het najaar vanaf september ook afzonderlijk verplanten. Zaden van winterlingen kunnen tussen april en mei samen met de follikels worden geoogst en gedroogd.
Zijn winterlingen giftig?
Zoals alle boterbloemplanten is de winterbladluis zeer giftig. Kinderen en hebzuchtige huisdieren moeten uit de buurt van vroege bloeiers worden gehouden. Zowel de bovengrondse delen van de plant als de ondergrondse wortelstokken bevatten cardioactieve glycosiden. Typische symptomen van vergiftiging zijn misselijkheid, braken en hartritmestoornissen tot en met hartstilstand.
Na de winter laten vroege bloeiers de eerste kleurspatten zien na sneeuw en vorst. We geven je een overzicht van de 15 mooiste vroegbloeiende soorten.