Marjolein is een krachtige specerij die op verschillende manieren in de keuken kan worden gebruikt. Hier is alles wat je moet weten over het kruid.
Marjolein (Origanum majorana) is een munt (Lamiaceae) die nauw verwant is aan oregano () Origanum vulgare ). Toch zijn er enkele eigenschappen die marjolein onderscheiden van klassiek pizzakruid. Terwijl oregano meerdere jaren kan worden gekweekt vanwege de uitgebreide winterhardheid, verlaat marjolein meestal de tuin vanwege de koude temperaturen. Het kruid, afkomstig uit Klein-Azië, vond al vroeg zijn weg naar Centraal-Europa. Voor de Grieken symboliseerde marjolein geluk en diende als ketting voor bruidsparen. In de Middeleeuwen werd het kruid niet alleen gebruikt voor het genezen van maagproblemen en wonden, maar ook voor psychische problemen en spraakstoornissen. In dit land wordt het ook wel worstkruid genoemd, omdat het in veel recepten voor worsten als klassieke smaakcomponent wordt gebruikt. In onze streken zijn de temperaturen echter meestal niet bevorderlijk voor overwinteringsteelt. Al het andere waarmee rekening moet worden gehouden bij het kweken van marjolein wordt hieronder in detail uitgelegd, zodat niets een rijke oogst in de weg staat.
Teelt: Marjolein in eigen tuin
Locatie
In overeenstemming met zijn oorspronkelijke oorsprong (Cyprus en Anatolië), geeft marjolein de voorkeur aan zonnige locaties. Zoals voor de meeste kruiden uit meer mediterrane streken, moet de grond goed gedraineerd zijn. Als de grond te zwaar is (leem, klei), is het raadzaam om deze los te maken met zand of puimsteen. Ideaal is een speciale kruidengrond zoals onze veenvrije Plantura biologische kruiden- en zaadgrond. Regelmatig werken in organisch materiaal zoals compost of mest aan het begin van het jaar kan ook helpen om zware grond los te maken.
Alle belangrijke tips en trucs voor je kruidenbed vind je in onze gids voor het kweken van marjolein.
Reproductie
Marjolein kan snel en gemakkelijk worden vermeerderd door te zaaien. U kunt dit het beste doen door de zaailingen in de voorteelt op de vensterbank op te kweken en vervolgens (vanaf half mei) buiten ofin een pot in de tuin zetten. De maand maart is hiervoor het meest geschikt als zaaidatum. Als het zaad toch direct buiten wordt gezaaid, kan dit leiden tot vorstgerelateerde mislukkingen als het zaad half mei voor de ijsheiligen in het bed wordt uitgestrooid. Kieming vindt relatief snel plaats na 15 tot 20 dagen bij een constante temperatuur van rond de 18 °C. Er moet ook worden opgemerkt dat marjolein een lichte kiem is. Pers daarom alleen het zaad en bedek het niet met substraat. Dit kan de kieming aanzienlijk vertragen of zelfs helemaal voorkomen.
Water geven en bemesten
Marjolein wordt in principe gebruikt om periodes te drogen. Een constante en goede watervoorziening bevordert echter de groei. Vooral in de jonge plantfase in de kweekpotten op de vensterbank dient droog substraat te worden vermeden. Aan de andere kant mag er geen wateroverlast optreden, wat op zijn beurt infectie met levensbedreigende wortelschimmels in de hand werkt.
Als de planten in het bed worden geplant, mag er geen bemesting worden uitgevoerd, afgezien van de voorbereidende toevoeging van voornamelijk organische meststoffen zoals onze Plantura organische universele meststof of compost in het voorjaar.
Onderhoud
Marjolein is verder relatief gemakkelijk te verzorgen. Met oogstsnoei kan een aantrekkelijke groeiwijze behouden blijven. Als het kruid meerdere jaren op onze breedtegraden moet worden gekweekt, moet hiermee rekening worden gehouden bij het kiezen van de variëteit. De winterharde variëteiten hebben echter meestal een veel minder intens aroma.
Je kunt hier nog meer nuttige informatie vinden over de zorg voor marjolein.
Marjolein: variëteiten en hun eigenschappen
De oorspronkelijke vorm van marjolein is min of meer winterhard, maar heeft een relatief zwak aroma. Om deze reden worden in dit land meestal intenser smakende rassen gekweekt, die echter niet in het bed mogen worden overwinterd. We laten u kennismaken met verschillende soorten met hun karakteristieke eigenschappen:
- 'Duitse Marjolein': opvallende langwerpige bloeiwijze in de vorm van een aar; minder zware bladvorming.
- 'Franse Marjolein': hoogproductief en rijkelijk vertakkend met een korte, gedrongen bloeiwijze.
- 'Gentile': meerjarig maar vorstgevoelig; goed om te drogen.
- 'Italian Marjoram': robuust ras met een sterk aroma en een relatief donkere kleurGebladerte.
- 'Marjolaine': eenjarig, maar zeer geschikt om in potten te kweken.
- 'Tetrata': vroegrijpe variëteit met donkergroen blad.
Uiteindelijk is er voor elke tuin een geschikte variëteit te vinden die voldoet aan de evenwichtsoefening tussen de twee eisen van aroma-intensiteit en winterhardheid.
Marjolein: oogsten en bewaren
Bij het oogsten van marjolein is timing cruciaal. Indien geoogst voor of aan het begin van de uitputtende ontwikkeling van de bloemen, kan het beste geh alte aan aromatische essentiële oliën worden bereikt. Overigens bloeit marjolein van juni tot september, dus de hoofdoogst zou al begin juni moeten zijn. De scheuten worden ongeveer 10 cm boven het grondoppervlak afgesneden. Dit bevordert de vertakking van de plant en er blijft wat bladmassa over voor energieproductie. De sierbloei wordt natuurlijk aanzienlijk vertraagd als de hele plant wordt geoogst. Marjolein is daarom een zeer snelgroeiend kruid: al drie maanden na het zaaien kan een rijke oogst worden geoogst.
Naast het gebruik van vers geoogste marjolein, is het kruid ook goed te bewaren. De bladeren kunnen na het haakje eenvoudig ingevroren worden. Afhankelijk van uw behoeften kunt u het hele jaar door uw eigen benodigdheden gebruiken met bijna geen verlies van aroma. Als kleine verliezen in smaakintensiteit kunnen worden getolereerd, is het drogen van de hele scheuten ook een geschikte conserveringsmethode. Na twee weken op een droge plaats te hebben gehangen, kunnen de vervolgens ingewreven marjoleinblaadjes enkele jaren bewaard worden in een luchtdichte verpakking. Verder kan een marjoleinolie gemakkelijk en eenvoudig worden geproduceerd. De verse scheuten worden eenvoudig in een bakje met olijfolie gedaan. De smaakvolle kruidenolie kan vervolgens worden gebruikt voor saladedressings of om te frituren.
Gebruik van Marjolein
Het karakteristieke aroma van marjolein is erg populair in de keuken. Vooral bij de bereiding van vleesspecialiteiten is het onmisbaar. Het wordt niet voor niets ook wel worstkruid genoemd. Afhankelijk van de variëteit en het tijdstip van oogsten moet marjolein vanwege de soms enorme smaak terughoudend worden gebruikt. Naast vleesgerechten past hij ook goed bij aardappelen en stevige stoofschotels. Het is ook een lid van wat waarschijnlijk de meest bekende potpourri van kruiden is, de "Provençaalse kruiden".bewezen. Als zalf bevordert het de wondgenezing, als thee helpt het bij maagklachten en verkoudheid. Het gebruik van marjolein voor medicinale doeleinden mag echter niet langer dan twee weken per keer worden voortgezet. Anders kan er door de intense etherische oliën hoofdpijn ontstaan.
Zelfs als marjolein in de winter geen standvastigheid heeft, verdient het geneeskrachtige kruid meer dan een plaats in het bed of in een pot op het terras.
In dit artikel vind je meer informatie over het oogsten en bewaren van marjolein.