Onze noordelijke breedtegraden zijn niet de thuisbasis van salie, maar er zijn veel redenen waarom dit geneeskrachtige kruid wortel zou moeten schieten in onze tuinen.
Salie (Salvia officinalis) is een lid van de muntfamilie, die ook enkele andere beroemde kruiden omvat, zoals munt en basilicum. De generieke naam Salvia, die is afgeleid van het Latijnse "salvere" - "gezond zijn", suggereert het gunstige effect. Maar niet alleen vanwege zijn genezende kracht, maar ook vanwege zijn aantrekkelijke blauwviolette bloemen in de maanden mei tot juli, heeft de salie, die inheems is in het Middellandse Zeegebied, zijn weg gevonden naar onze noordelijke tuinen. Al in de middeleeuwen wreef men zich ter bescherming tegen de pest in met een azijntinctuur waarin salieblaadjes werden bewaard. Als geneeskrachtige plant was het kruid al in de oudheid bekend vanwege de rijke ingrediënten en werd het op een gerichte manier gekweekt. Om salie met succes te kweken, moet je echter op een paar dingen letten.
Synoniemen: royal sage, salver, garden sage
Sage kweken en vermeerderen
Deze onderheester, die in het onderste deel houtachtig is en een hoogte kan bereiken van 20 tot 60 cm, staat het liefst op een zonnige plek in de tuin. Wat het substraat betreft, is salie niet veeleisend. Een goed gedraineerd maar voedingsrijk substraat bevordert de groei van de salie, zowel in het bloembed als in de cultuur in containers. Niettemin: de tuinsalie kan ook goed overweg met zeer arme gronden. Wil je het zekere voor het onzekere nemen, gebruik dan een speciale kruidengrond zoals onze turfvrije biologische kruiden- en zaadgrond Plantura.
De meest veelbelovende manier om het populaire geneeskrachtige kruid te vermeerderen, is door de saliestok te verdelen. Met deze vorm van vermeerdering krijg je echter relatief weinig nakomelingen van een moederplant. Het riet moet in het vroege voorjaar (maart) of direct na de bloei (augustus) worden verdeeld.
De tuinsalie kan zijnvermeerderen zich ook goed uit stekken. In mei of juni kunnen jonge nieuwe scheuten van 5 tot 8 cm lengte met minimaal drie bladparen worden afgeknipt. Er moet voor worden gezorgd dat de scheuten niet al beginnen te verhouten of een bloemknop aan het uiteinde van de scheut hebben. Dit verhoogt de sterkte van de stek om wortels te kunnen vormen. Stekken moeten in eerste instantie in een kleine kwekerij worden geplaatst. Hierdoor ontstaat een omgeving met een verhoogde luchtvochtigheid. Dit is belangrijk om de waterbehoefte van de stekken aanzienlijk te verminderen. Door de ontbrekende wortels kan hij geen water opnemen en bij een te lage luchtvochtigheid zou de stek uitdrogen. Nadat de wortels zich beginnen te ontwikkelen, kan het stekje al snel uit de kweekbak worden gehaald.
Als salie wordt vermeerderd door zaden, moet dit ook in het voorjaar worden gedaan. Zoals bij bijna alle zaaigoederen, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat het zwellende zaad vochtig wordt gehouden en bedekt met een dunne laag substraat die het beschermt tegen uitdroging. Als u besluit tuinsalie te vermeerderen door te zaaien, moet u vanaf maart nadenken over het kweken van zaailingen bij warm weer. Dit betekent dat de jonge planten vanaf mei buiten kunnen worden geplant en in hetzelfde jaar eerder en weelderiger zullen bloeien dan direct buiten zaaien, wat begin mei wordt aanbevolen.
Tijdens de belangrijkste groeiperiode, d.w.z. na het ontluiken en tot de bloei, moet je regelmatig bemesten en letten op een uitgebalanceerde watergift. Maar let op: als je te veel bemest, kan dit ertoe leiden dat de salie niet bloeit, maar het hele jaar door alleen maar in bladmassa toeneemt. Als u een overwegend organische organische meststof gebruikt met een langdurige werking, hoeft u zich geen zorgen te maken over overbemesting. Onze Plantura organische universele meststof wordt zowel tijdens het planten als tijdens het hoofdgroeiseizoen in de grond verwerkt en geeft langzaam en voorzichtig zijn voedingsstoffen af aan de salie gedurende een periode van drie maanden.
Om ongecontroleerde houtachtige groei van de salie tegen te gaan, moet worden overwogen de plant te snoeien. Als een goede balans tussen te veel en te weinig, heeft een permanente maar matige snit de overhand gekregen op een eenmalige radicale snit.
Ondanks de relatief uitgesproken vorstbestendigheid van salie, moet preventieve bescherming tegen de kou worden uitgevoerd. Zo werkt hetstel voor om in de tuin geplante exemplaren te bedekken met bladeren of dennentakken en planten in potten in vlies of jute te wikkelen of ze gewoon binnenshuis te plaatsen. Wat betreft de winterverblijven, die beschermen tegen vorstschade of zelfs tegen bezwijken, geldt voor tuinsalie: zo lang als nodig, zo kort mogelijk.
Populaire salievariëteiten
Kenmerk van Salvia officinalis zijn de groen-grijze harige bladeren. Wat de kleur en het patroon van de bladeren betreft, is er echter een diverse en kleurrijke verscheidenheid aan variëteiten, wat helaas vaak ten koste gaat van de vorsthardheid. Het geslacht Salvia is zeer soortenrijk, maar hier presenteren we alleen de variëteiten van tuinsalie. Hier vind je een nog grotere variëteit aan saliesoorten en variëteiten.
- Culinaria: klassieke groen-grijze bladsalie; zeer vorstbestendig; populair als specerij in de keuken.
- Icterina: bijzondere sierwaarde door geelgroen bladpatroon; relatief vorstgevoelig.
- Kew Gold: gouden bladeren en paarse bloem; relatief vorstgevoelig.
- Tricolor: grijsgroen blad met crème accenten; Bijzonder zijn de roze tot paarse plekken op de bladeren van de jonge scheuten.
- Variegata: variëteiten met violette bloemen maar opvallende bladeren met geelgroen patroon.
- Würzburg: v alt op door compacte groei; is daarom bijzonder geschikt voor teelt in potten.
Oogsten en bewaren van salie
De bladeren van de salieplant kunnen vanaf het voorjaar worden geoogst. Ook kunnen hele jonge scheuten worden verwijderd. Er moet echter op worden gelet dat er niet te veel tegelijk wordt ingenomen - dit zou de plant te veel energie kosten en de energievoorziening voor verdere groei zou te beperkt zijn. Het moet na de bloei worden geoogst. De hergroei van bladeren en scheuten stopt nadat de salie is uitgebloeid en de bladeren verliezen ook hun aroma - het v alt in een rustfase. Deze rustfase kan worden tegengegaan door de bloemknoppen vroegtijdig te verwijderen en te stoppen voor verdere bladmassaproductie. Dit is echter minder wenselijk omdat planten over het algemeen in hun natuurlijke groeiritme gehouden moeten worden. Zie dit artikel voor meer informatie over het oogsten van salie.
Bewaren is niet per se nodig, want salie kan ook vers gebruikt worden.De bruikbaarheid van de bladeren kan echter aanzienlijk worden verlengd door een snelle maar zachte droging. Bij het drogen van salie is het ideaal om hangende bosjes salie samengebonden met de scheutpunt naar beneden te hangen.
Ingrediënten en toepassingen van salie
Als onderscheidende specerij in de keuken is salie erg populair. Maar vooral door het veelzijdige gebruik als geneeskrachtig kruid v alt de violetbloeiende muntfamilie op. Salvia officinalis dankt dit aan de essentiële oliën die het bevat, evenals tannines en bitterstoffen. Van bladeren die als thee zijn gebrouwen, wordt gezegd dat ze een verzachtend effect hebben op ontstekingen in het tandvlees, de mond en de keel. Evenzo kan de consumptie van saliethee overmatig zweten tegengaan en een algemeen gunstig effect hebben op maag- en darmklachten.
De essentiële olie van salie zou ook een desinfecterend en krampstillend effect hebben. Salie mag echter niet te veel worden geconsumeerd, omdat de tannines en bittere stoffen de maag kunnen belasten. De thujon in de etherische olie kan ook een toxisch effect hebben bij overdosering. Dat zou salie echter niet uit onze keuken moeten weren. Door zijn karakteristieke kruidigheid past dit geneeskrachtige kruid perfect in de smaak van de Italiaanse keuken - of het nu gaat om pasta, gnocchi of vleesgerechten.
Plagen en ziekten van salie
De grootste uitdaging is om de jonge saliescheuten te beschermen tegen opgegeten worden door slakken. Wortelkroonrot (Phytophthora) komt veel voor als de watergift te drassig of te variabel is. Aantasting met deze schimmel manifesteert zich aanvankelijk in het verwelken van afzonderlijke delen van de plant en eindigt meestal met de dood van de hele plant. Schadelijke insecten kunnen buiten niet worden waargenomen, maar als de salie binnen wordt gehouden, is hij vatbaar voor bladluizen, spint en witte vlieg.