Radijs staat in de zomer bovenaan het menu. De radijzen groeien ook goed in de tuin. We laten zien hoe radijsbladeren en bloemen eruit zien en hoe je de planten goed verzorgt.
De radijs (Raphanus sativus var. sativus) staat hoog op de lijst van favoriete zomergroenten. Vanuit botanisch oogpunt behoren radijzen, ook wel radijzen genoemd, tot de kruisbloemige familie (Brassicaceae). Hieronder vallen ook koolgroenten zoals broccoli (Brassica oleracea var. italica), bloemkool (Brassica oleraceabotrytis) en Koolrabi (Brassica oleracea var. gongylodes).
Radijsprofiel: Oorsprong, groeifasen en kenmerken
De smakelijke, licht pittige knol is zeer bekend in dit land, maar heeft hier geen bijzonder lange traditie. De radijs komt oorspronkelijk uit Azië en vond pas in de 16e eeuw zijn weg naar Europa. Door hun relatief korte teeltduur (afhankelijk van ras en seizoen 4 tot 8 weken) worden de knapperige knollen vaak in de tuin gekweekt als voor- of nakweek of tussen andere groentegewassen en kunnen ze ook met succes gekweekt in potten op het balkon.
Afhankelijk van de variëteit nemen de radijzen een bol- of langwerpig-conische vorm aan. Daarnaast verschillen de rassen in kleur, smaak en optimale teeltduur. In ons speciale artikel over radijsrassen kunt u meer te weten komen over de variëteit van Raphanus sativus var. sativus en de juiste rassen voor u vinden.
Als de radijszaden worden gezaaid, zullen ze binnen enkele dagen tot een week ontkiemen, afhankelijk van de temperatuur en het weer, en zullen de twee hartvormige zaadlobben verschijnen. Na de ontwikkeling van wortel, scheutas en cotylen volgt de secundaire verdikking van de scheutas. Het slaat reservestoffen op en ontwikkelt zich tot de knapperige, gezonde spruit die we graag eten.
NaAan het einde van de vegetatieve groeifase komt de radijsplant in de generatieve groeifase. In deze fase worden de zaden voor reproductie gevormd. De mergcellen van de knol verhouten voor meer stabiliteit. De radijs wordt hard en oneetbaar. Tenzij het je doel is om zaden te verzamelen, moet je radijsjes goed in de gaten houden en oogsten voordat ze beginnen te schieten.
Radijsbladeren
Na de twee zaadlobben ontwikkelen zich verschillende donkergroene, harige bladeren met onregelmatig gekartelde randen op dunne bladstelen boven de scheutas. De radijsbladeren zijn eetbaar en zeer gezond door hun hoge mosterdoliegeh alte. In plaats van de radijsblaadjes weg te gooien, kun je er bijvoorbeeld een smaakvolle pesto of een lekkere soep van maken.
Radijsbloesem
Als de temperaturen te hoog zijn en het droog is tijdens de groeifase of als de rijpe knollen niet op tijd worden geoogst, zullen de radijsjes ontkiemen in zaad. Dit betekent dat zich aanvankelijk talloze witte tot roze kruisbloemige roosjes vormen op een radijs. Vanaf dat moment zijn de radijsjes voor ons mensen oneetbaar, maar insecten zoals bijen of vlinders vinden volop voedsel in de bloemen. Na de bloei worden 3 tot 4 cm lange groene peulen gevormd. De radijspeulen zijn eetbaar als ze vers zijn.
Als je wat meer geduld hebt, kun je wachten tot de zaadjes rijp zijn. Het openen van de gedroogde peulen onthult de kleine zaadjes die vervolgens opnieuw kunnen worden gezaaid. Als het tuinjaar voorbij is, kun je de zaden ook binnen op de vensterbank zaaien en na een paar dagen licht hete radijsspruiten oogsten.
Radijszaad oogsten
Radijs kan alleen worden vermeerderd door hun zaden. Ze zijn echter zelfsteriel en om inteeltverschijnselen zoals groeiachterstand te voorkomen, moeten meerdere planten naast elkaar bloeien. Voor het verkrijgen van radijszaadjes is het aan te raden om minimaal 15 tot 20 gezonde planten te laten bloeien. Insecten bezoeken en bestuiven de talrijke bloemen van radijs. Radijs en radijs kunnen trouwens onderling kruisen als ze dicht bij elkaar staan omdat ze tot dezelfde soort behoren. Als de radijsjes in maart zijn gezaaid, kunnen ze al op zijnDe rijpe zaden van augustus worden geoogst. De zaaddozen bereiken een hoogte van 150 tot 200 cm, dus een steunframe kan handig zijn.
De zaaddozen moeten worden verzameld vanaf de late zomer, wanneer de plant nog steeds vitaal is, maar de zaden in de peulen al bruin zijn geworden. Laat de peulen binnen nog een paar weken goed drogen voordat ze barsten en de roodbruine radijszaadjes worden geëxtraheerd. Het zaad wordt ook weer goed gedroogd en daarna droog, beschut tegen licht en koel bewaard. Radijszaden zijn lang houdbaar en kunnen daardoor na ruim zes jaar nog ontkiemen.
Radijszaad oogsten:
- Laat minimaal 15 - 20 radijsplanten bloeien voor een goede bestuiving.
- Ondersteun zaadkoppen en bind indien nodig vast.
- Oogst hele planten of individuele zaaddozen wanneer de zaden binnenin bruin zijn geworden.
- Laat het binnen enkele weken goed drogen.
- Kraak zaaddozen en win radijszaden.
- Droog de zaden en bewaar ze op een koele, donkere en droge plaats.
Radijs kan zowel in de moestuin in de tuin als in potten op het balkon of terras worden gekweekt. Hoe je precies te werk gaat bij het zaaien van radijszaadjes staat beschreven in ons speciale artikel over het planten van radijs.
Tip: Onze Plantura groentekweekset bevat alles wat je nodig hebt voor succesvol groentezaaien - inclusief een minikas, pot, substraat en zaden voor vijf verschillende Groenten.
Radish Care
Radijs is een zeer gemakkelijk te verzorgen cultuur die geen andere zorg nodig heeft dan regelmatig water geven. Af en toe kan onkruid worden verwijderd of kan de grond worden losgemaakt om de zuurstoftoevoer te verbeteren. Maar zelfs zonder deze maatregelen zullen de radijsjes gedijen.
Tip: Let op: radijs behoort niet tot andere kruisbloemige groenten zoals kool, radijs of mierikswortel (Armoracia rusticana) in het gewas rotatie moet. Ook mag de cultuur zelf niet meerdere keren achter elkaar op hetzelfde gebied worden gekweekt. Anders komen er vaak ziekten voor.
Radijszaailing: Moet je radijsjes prikken?
Radijszaden kunnen afzonderlijk worden gezaaid, met voldoende tussenruimte, of rechtstreeks vanuit de zak op het substraat worden gestrooid. Bij de tweede methode is na het ontkiemen een scheiding, prikken genaamd, nodig. DeRadijszaailingen worden in de zaaipot voorzichtig van het substraat verwijderd, van elkaar gescheiden en op afstand in een voldoende grote pot of perk geplant. Nu kunnen de radijsplanten zich ontwikkelen en groeien zonder concurrentie.
De radijsjes water geven
Radijs moet vooral in het begin van voldoende water worden voorzien, zodat de zaden goed kunnen ontkiemen en de zaailingen zich na het zaaien kunnen ontwikkelen tot grote ronde knollen. Gebruik een bewateringshulpstuk om het water over de radijsjes te verdelen.
Radijs bemesten
Als de grond is verrijkt met een voornamelijk organische meststof zoals onze Plantura organische universele meststof of wat compost voordat u de radijs zaait, is dit volledig voldoende voor radijs, die tot de zwakke voeders behoort. Verdere bemestingsmaatregelen tijdens de vegetatiefase zijn niet nodig.
Radijs oogsten
Radijs is klaar om te oogsten als de ronde, rode knoppen iets kleiner zijn dan een pingpongbal. Oogst bij twijfel iets kleinere radijsjes, deze zijn zeker nog mals en smaakvol. Te grote knollen worden snel houtachtig en oneetbaar.
Wanneer kun je radijs oogsten?
Afhankelijk van het seizoen duurt het ongeveer vier tot acht weken om radijs te oogsten. Als je radijsjes in rijen hebt gezaaid, begin dan vroeg met oogsten als de knollen nog klein zijn. Anders kan het snel gebeuren dat je de oogst of consumptie niet meer bij kunt houden. Radijs mag niet te lang worden. Zeer grote radijzen kunnen verhout worden en de buitenkant van het vruchtvlees kan vezelig worden.
Hoe oogst je radijs?
Houd bij het oogsten de radijsbladeren net boven de knol en trek de radijsjes uit de grond. Je moet oppassen dat je de knollen niet verwondt. Dit vermindert de duurzaamheid aanzienlijk.
Radijs bewaren en bewaren
Eenmaal geoogst kunnen radijsjes enkele dagen in de koelkast bewaard worden. Verwijder hiervoor de bladeren, omdat dit anders onnodig water uit de knollen zou verwijderen, en wikkel de radijzen in een vochtige theedoek.
Verse radijzen kunnen ook worden ingevroren na het wassen en het verwijderen van het gebladerte, maar de knollen verliezen meestal hun spruitenknapperige consistentie en hebben een minder intense smaak na het ontdooien. Een alternatieve variant voor langdurige bewaring is het weken van schijfjes radijs in azijnbouillon.
Ingrediënten en toepassingen van radijs
Met minder dan 15 kcal per 100 g is de knol zeer caloriearm en ook ideaal tijdens een dieet. Ook zorgt de vezel voor een verzadigd gevoel. Radijs bevat voornamelijk vitamine C, kleine hoeveelheden vitamine B/B9 en mineralen in evenwichtige verhoudingen. Deze omvatten kalium, magnesium, calcium en ijzer.
Radijs bevat naast vitamines en mineralen mosterdolie (mosterdolieglycosiden), die ook verantwoordelijk zijn voor de hete toon. Aan deze secundaire plantaardige stoffen wordt een antibacteriële, schimmeldodende (schimmelremmende) en spijsverteringswerking toegeschreven. De knapperige knol wordt voornamelijk rauw gegeten. Maar hij smaakt ook heerlijk in soepen of geroosterd in de oven of in de pan. Toch is de radijs nog steeds het meest gebruikelijk als snelle snack tussen de ma altijden door, als ingrediënt in salades of als bijgerecht bij een snackbord. Vooral in Beieren mogen de pittige dumplings niet ontbreken op een snackplateau in de biertuin.
Radijsplagen en ziekten
Radijsplanten kunnen worden aangetast door de klassieke koolziekten en plagen. Deze omvatten koolvliegen, vlooienkevers en koolwitjes. De volgende twee schimmelziekten kunnen ook voor problemen zorgen: de gevreesde knolvoet, die een ongebreidelde verdikking van de wortels veroorzaakt, en rammenas, waardoor de radijs van buitenaf zwart wordt. In beide gevallen dienen de planten voor de zekerheid bij het restafval te worden vernietigd. Er mogen geen kruisbloemige planten gedurende ten minste vier tot vijf jaar op dezelfde locatie worden gekweekt.
Als je graag je eigen radijsjes in de tuin of op het balkon wilt kweken, lees dan meer over ons speciale artikel over het planten van radijsjes. Daar vindt u informatie over de exacte procedure.