De "koning van de kool", zoals bloemkool door groenteliefhebbers wordt genoemd, is niet meer weg te denken uit ons groenteschap. Met de juiste verzorging kunnen bloemkolen ook in uw eigen tuin groeien.
Bloemkool (Brassica oleracea var. botrytis) lijkt niet alleen op broccoli (Brassica oleracea var. Italica), maar is ook aan hem verwant. Maar wat is bloemkool eigenlijk? Bloemkool en bloemkool zijn precies dezelfde plant, hoewel ze in het Duits bloemkool zeggen en in het Oostenrijks bloemkool. Het wordt ook wel bloemkool, Italiaanse kool of kaaskool genoemd. Hier kun je ontdekken waar het vandaan komt, hoe het groeit en wat je moet doen om een rijke oogst te garanderen.
Bloemkool: herkomst en eigenschappen
Bloemkool is vermoedelijk afkomstig uit Klein-Azië, van waaruit het zich in de 16e eeuw via Italië over Europa verspreidde. Door eeuwen van selectie, kruising en veredeling werd het zo wit en groot als we het vandaag de dag uit het supermarktschap kennen. Tegenwoordig wordt het wereldwijd verbouwd en is het een van de meest populaire koolsoorten. Zoals de naam bloemkool ook doet, worden alleen de spruiten die bij elkaar zijn gegeten.
Bloemkool is een alleskunner in de keuken: het kan gekookt, gebakken maar ook rauw gegeten worden. Het is rijk aan vitamine C en mineralen en wordt als licht verteerbaar beschouwd. Maar niet alleen de bloemkoolbloesem is geschikt om te koken. Wat je met de bladeren kunt doen en hoe je ze het beste kunt bewaren, lees je in ons extra artikel Bloemkool oogsten, bewaren en gebruiken.
Hoe groeit bloemkool?
Alles begint met de bloemkoolzaden, die bruin tot zwart zijn, rond en een diameter hebben van ongeveer 2 mm. Aan de zaailingen is te zien dat de bloemkool behoort tot de tweezaadlobbige planten (Dicotyledoneae). Na verloop van tijd vormt het een zeer groot wortelstelsel, waarbij de straal van de wortels vaak groter is dan het bovengrondse deel van de plant. Van een dikke maar korte steelgroeit donkergroen, langwerpig ovaal blad dat aan de randen licht golvend is. Afhankelijk van de variëteit kan bloemkool tot 1 m hoog worden als de bloem volledig is ontwikkeld. Om de bloemkool überhaupt te laten bloeien, is het voor de meeste rassen van belang dat deze in het vier- tot achtbladstadium een ongeveer 10 dagen koelere periode van gemiddeld 10 tot 14 °C doormaakt. Deze zogenaamde vernalisatie zorgt voor de overgang van bladvorming naar bloemvorming. Pas ongeveer twee maanden later strekt de bloemkoolkop zich uit tot een bloeiwijze. Bloemkool bloeit geel of wit met vier gekruiste bloemblaadjes. Na bestuiving ontwikkelen zich langwerpige vruchten, zogenaamde peulen, die op hun beurt bloemkoolzaden bevatten. Inmiddels zijn ook hier steeds meer kleurrijke varianten van bloemkool een trend aan het worden. Zelfs om thuis te kweken zijn er al veel verschillende soorten bloemkool.
Verschillen tussen bloemkool, romanesco en broccoli
The Romanesco (Brassica oleracea convar. botrytis var. botrytis) wordt ook wel torenkool of minaretkool genoemd. Het is een variant van bloemkool en bevat meer vitamine C dan zijn verwant, die er nauwelijks op lijkt. Het fokken van de Romanesco wordt verondersteld overeen te komen met de naam in Italië, in de buurt van Rome.
Broccoli is nauw verwant aan bloemkool, maar genetisch veel verder weg dan Romanesco. In vergelijking met witte bloemkool bevat broccoli echter meer vitamines.
Welke standplaats bloemkool nodig heeft en andere tips lees je in ons extra artikel Bloemkool planten.
Bloemkool verzorgen
De bloemkool heeft wat aandacht nodig als het gaat om de verzorging ervan. Hoe beter je voor je bloemkool zorgt, hoe succesvoller je wordt beloond met de bloemkooloogst. Daarom leggen we hieronder de belangrijkste stappen in de bloemkoolverzorging uit.
Bloemkool goed water geven en bemesten
Omdat bloemkool een van de meest geconsumeerde groenten is, is het belangrijk om deze van voldoende voedingsstoffen te voorzien. Voor de bemesting wordt een voornamelijk biologische langetermijnmeststof zoals onze Plantura biologische tomatenmest aanbevolen, die de plant niet alleen van voedingsstoffen voorziet, maar ook een positief effect heeft op het bodemleven. De meststof wordt meestal eenmaal bij het uitplanten aangebracht en een tweede keer ongeveer twee maandenlater in de grond verwerkt.
Bloemkool heeft ook veel water nodig en moet regelmatig worden bewaterd, vooral tijdens droge periodes. Een gebrek aan water kan er onder andere voor zorgen dat bloemkool gaat schieten of alleen kleine kropjes krijgt.
Tip: Het loont de moeite om regelmatig de grond tussen de rijen los te maken en het onkruid te verwijderen. Dat is wat grotere hoofden maakt.
Bescherm bloemkool tegen de zon
Veel zonlicht ondersteunt de bloemkool tijdens de groeifase. Als er echter te veel zonlicht is voor het oogsten, moeten de witte koppen worden beschermd. Hiervoor is het een goede gewoonte om de omringende bladeren dubbel te vouwen over de kop van de bloemkool. De plant neemt slechts minimale schade op en je kunt zonnebrand bij bloemkool voorkomen. Wat dat precies is, leggen we in een apart artikel uit. Als het zogenaamde "bedekken" niet wordt gedaan, worden de koolkoppen, afhankelijk van de variëteit, geelachtig tot paars door de vorming van caroteen, maar blijven volledig eetbaar.
Veel voorkomende ziekten en plagen op bloemkool
In het begin van de groei zijn vooral de kleine bloemkoolplanten erg vatbaar voor ziekten en plagen. De typische vruchtwisselingsziekten van kruisbloemige planten (Brassicacae) zoals knolwortel (Plasmodiophora brassicae), zwarte nerven (Xanthomonas campestrispv .campestris) of verwelkingsziekte (Verticillium longisporum) kan het beste worden voorkomen door een langere teeltonderbreking van ongeveer drie tot vijf jaar op de respectievelijke locatie .
Maar niet alleen bodemziektes, maar ook dierlijke plagen zoals de koolwitte vlinder (Pierisbrassicaceae), de koolwittevlieg (Aleyrodes proletella ) en de koolvlieg (Delia) stoort de bloemkool. Er is een breed scala aan biologische bestrijders beschikbaar, maar het is nog steeds belangrijk om de besmetting vroeg te detecteren om actie te kunnen ondernemen. Anders kan de plaagdruk al snel te hoog worden voor de plant om volledig te herstellen.
Bloemkoolscheuten: wat te doen?
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom bloemkool schiet, een simpele is te laat oogsten. Ga er dus niet vanuit dat de bloemkolen in uw tuin noodzakelijkerwijs even groot zullen zijn als die in de supermarkt.
Redenen Bloemkoolscheuten:
- Oogsttijd te laat
- Niet genoeg water
- Koudschok bij te vroeg planten
De hele bloemkool kan zelfs na de scheut en na het begin van de bloei nog gegeten worden, maar verliest steeds meer zijn gebruikelijke, milde smaak en consistentie. Hoe verder de bloemkool bloeit, hoe meer bitterstoffen en mosterdolie worden opgeslagen, waardoor hij steeds minder gaat smaken.
Bloemkool vormt geen hoofd: oorzaken en maatregelen
Je worstelt twee maanden met je bloemkool en hij groeit en bloeit, maar je merkt: de bloemkool vormt geen hoofd. Dit gebeurt waarschijnlijk vaker in de moestuin dan verwacht en komt heel vaak omdat de bloemkool het te goed deed, of beter gezegd, het was te warm. Bloei vindt plaats bij bloemkolen rond het 8-bladige stadium, maar alleen als er op dat moment een gemiddelde temperatuur van 10 tot 14 °C heerst gedurende ongeveer tien dagen. Kweek geen bloemkool in een kas, tenzij je op zoek bent naar de bloemkoolbladeren.
Tip: Van bloemkoolbladeren kun je bijvoorbeeld soep maken.
Kan bloemkool vorst verdragen?
Bloemkool verdraagt korte temperatuurschommelingen van rond de 0 °C en kan al in maart worden geplant, maar een vliesbedekking is hier essentieel. Afhankelijk van het ras en de afharding is bloemkool zelfs bestand tegen temperaturen tot -12 °C. De teelt van zogenaamde winterrassen, die in april oogstrijp zijn, heeft alleen zin in zuidelijke streken. Op onze breedtegraden worden tussen september en november de laatste bloemkoolsoorten uit de herfstteelt geoogst.
Vermeerdering en zaadproductie
Bloemkolen kunnen zelfs opzettelijk worden geschoten en tot bloei worden gebracht, die vervolgens in zaden zullen veranderen. Hij zou echter al rond juli moeten bloeien, aangezien het rijpingsproces van de zaden relatief lang duurt. Je kunt jezelf vermeerderen, maar dit zijn meestal hybride zaden en kruisingen kunnen optreden als de bloem niet geïsoleerd is.
Een andere koolsoort waarvan alleen de bloem wordt gegeten, is broccoli. Ontdek in ons speciale artikel hoe je broccoli in de tuin kweekt en waar je rekening mee moet houden.