Knoflook is een must bij het koken. We laten tips en trucs zien voor het kweken in je eigen tuin, geschikte variëteiten en voor oogsten en bewaren.
Als je van koken houdt, kun je knoflook (Allium sativum) bijna niet vermijden. Terwijl de supermarktartikelen soms enorme afstanden afleggen voordat de knol uiteindelijk in onze keuken belandt, kan de plant zonder problemen in de tuin worden gekweekt. Knoflook wordt ook als zeer gezond beschouwd en is al uitgeroepen tot medicinale plant van het jaar.
Knoflook, oorspronkelijk uit Centraal-Azië en Perzië, verspreidde zich snel en wordt nu in veel landen over de hele wereld verbouwd. Wilde knoflookplanten worden al eeuwenlang gekweekt en bestaan al in een aantal landen.
Synoniemen: Knuflock, Chnobli (CH), knoflook (engl.)
Knoflook kweken in de tuin
Knoflook kun je probleemloos in je eigen tuin kweken. Als je geen ruimte in het bed hebt, kun je ze ook in grotere bloempotten kweken. Knoflook kan heel goed met tomaten overweg en kan er samen mee in de potten worden gekweekt, bij voorkeur met vooraf gemengde knoflookculturen. Knoflook voelt zich het prettigst op een zonnige standplaats met losse, licht vochtige grond. Wateroverlast moet koste wat kost worden vermeden.
Het beste in de herfst, anders ook in de lente, zet een paar teentjes knoflook 15-20 cm uit elkaar op een diepte van 3-4 cm. De rijenafstand moet ongeveer 30 cm zijn. Ook als knoflook in het begin maar langzaam groeit, moet de bemesting worden afgewogen: Stikstoftoevoegingen bevorderen de opbrengst, maar verdunnen de smaak. In onze ervaring is een goede basisbemesting met compost zeer effectief gebleken. Als knoflook overbemest is, is het moeilijk op te slaan en begint het vroeg te rotten. Op droge zomerdagen heeft de knoflook wat water nodig. Regelmatig water geven is anders niet nodig.
Gedetailleerde instructies vind je hier: Knoflook planten, verzorgen en oogsten.
Knoflookvariëteiten: een overzichtelijke selectie
Er zijn talloze soorten knoflook voor commerciële teelt, maar ze liggen in de schappen van zaad- en uienleveranciersslechts weinigen hebben het gehaald: Arno, Rosa en Viv alto zijn drie voorbeelden. Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen gewone knoflook en bieslook. In het laatste geval wordt het groen geoogst en verwerkt.
Wil je meer weten over de rassen, kijk dan hier: Knoflookrassen: de beste 20 in één oogopslag.
- Arno: Goed groeiend knoflookras met een goede opbrengst en een witte buitenschil.
- Fat Leaf: Bij deze soort oogst je niet de bollen, maar de groene bladeren. Deze knoflooksoort wordt daarom ook wel bieslook genoemd.
- Neko: Krachtige bieslook met een goed aroma; minder intense knoflooksmaak.
- Rosa: Hoogproductieve variëteit met een intens gekleurde buitenhuid.
- Viv alto: Knoflooksoort met een hoge opbrengst en een lichtroze schil; gemakkelijk en robuust om te kweken.
Knoflook oogsten, drogen en bewaren
Het wordt geoogst in de herfst wanneer het bovenste derde deel van de plant begint te verdorren. Bij het opgraven moet erop worden gelet dat de knollen niet worden beschadigd. Dit is een toegangspoort voor ziekteverwekkers die de knol vaak doen rotten. Bij droog weer wordt de vers geoogste knoflook eerst op het bed te drogen gelegd. Daarna kun je de planten in een vlecht vlechten of ze apart ophangen op een overdekte en luchtige plek. Goed gedroogde knoflook is lang houdbaar.
Het is het beste om een koele, droge en donkere plaats te kiezen voor opslag. Knoflook mag niet in de koelkast worden bewaard. Het is hier te koel en ook wordt het vocht uit de knol verwijderd. Het aroma gaat na een paar dagen verloren. Sommige mensen snijden de knoflook in kleine blokjes en drogen ze langzaam in de oven. Smaak gaat hier verloren, maar het eindresultaat is nog acceptabel om te drogen. Weken in olijfolie (met een beetje chili en rozemarijn indien nodig) is een andere manier om het geweldige knoflookaroma te behouden.
Je kunt nog meer wetenswaardige informatie vinden in ons speciale artikel over het oogsten en bewaren van knoflook.
Ingrediënten en gebruik in de keuken
Vooral de zwavelhoudende secundaire plantenstoffen zoals alliine zijn verantwoordelijk voor de typische knoflookgeur. Maar juist van deze stoffen wordt gezegd dat ze een antibacteriële werking hebben. Kalium en fosfaten zijn twee van de mineralen die het bevat. Wat betreft de knoflookOver de toegeschreven effecten zijn de onderzoekers het niet eens. Sommige onderzoeken laten een positieve invloed zien op de bloeddruk, het cholesterolgeh alte en de bloedlipiden, maar er zijn ook onderzoeken die deze resultaten tegenspreken.
Toch is knoflook erg lekker en mag het niet ontbreken in mediterrane en Aziatische gerechten. Bij het frituren moet je er echter voor zorgen dat de temperaturen niet te hoog worden en de knoflook niet te donker wordt. Want dan smaakt het bitter.
Ziekten en plagen in de knoflookteelt
Knoflook is een van de weinige planten die gemakkelijk in de tuin groeit. Eenmaal geplant, met uitzondering van het water geven in de zomer, kunt u achterover leunen en ontspannen en wachten op de oogst. In zeer regenachtige jaren kunnen de knollen al in het bed gaan rotten. Hetzelfde gebeurt op locaties met wateroverlast. Knoflookroest komt zo nu en dan voor in de commerciële teelt, daarom moeten boeren goed letten op vruchtwisseling.