Stikstofmeststoffen zijn alomtegenwoordig, vooral als het gaat om gazons. Maar waar heb je stikstofmest voor nodig? En kun je het misschien zelfs zelf maken?
Zoals de naam al doet vermoeden: het centrale bestanddeel van stikstofmeststoffen is de belangrijkste voedingsstof stikstof (N). Deze meststoffen kunnen synthetisch worden geproduceerd of uit natuurlijke bronnen worden verkregen. Ongeacht de bron is stikstof essentieel voor de groei en opbrengst van planten.
Stikstof is essentieel voor planten om krachtig te groeien. Hoe beter de stikstoftoevoer in de bodem en dus voor de planten, hoe sterker de groene kleur van de bladeren. Als er echter niet genoeg stikstof in de bodem zit, moet je helpen met stikstofbemesting.
Effect van stikstofmeststof
Bemesting met stikstof is essentieel om belangrijke functies in je geliefde planten te laten plaatsvinden. Planten hebben stikstof nodig voor de volgende taken:
- Vervaardiging van aminozuren en eiwitten
- Stimuleert de groei van scheuten en bladeren
- Structuur van bladgroen (chlorofyl) - dus een belangrijk onderdeel van fotosynthese
Als een plant echter een tekort aan stikstof heeft, kan deze last hebben van groeiachterstand. Bovendien kunnen de bladeren hun kleur en geel verliezen, en zelfs voortijdige bloei kan het gevolg zijn.
Maar niet alleen te weinig stikstof kan schade veroorzaken, te veel van de voedingsstof kan ook leiden tot overmatige symptomen. Deze symptomen zijn onder meer mastige groei of vertraagde bloei. Bladeren kunnen donkergroen blijven kleuren, planten worden vatbaarder voor ziekten en vorst en plantenweefsels worden zacht en sponsachtig. Hoewel de vegetatieve groei wordt bevorderd, zijn de planten minder stabiel.
Pure stikstofmeststoffen voorzien onze planten van stikstof, maar helaas missen ze de resterende voedingsstoffen die de planten nodig hebben om te overleven - bijvoorbeeld kalium, fosfor en sporenelementen.Gebruik je pure stikstofmest, dan is je bemesting erg eenzijdig. In dit geval zullen je planten andere voedingsstoffen missen.
In tegenstelling hiermee zijn er de complexe meststoffen, die niet alleen stikstof, maar ook fosfor (P) en kalium (K) bevatten - vandaar de naam "NPK-meststof". Met dergelijke universele meststoffen is de nutriëntenvoorziening evenwichtiger dan bij zuivere stikstofmeststoffen.
Productie van stikstofmeststof
De natuurlijke stikstof in de bodem komt grotendeels uit de lucht, omdat planten zoals klaver de stikstof uit de lucht kunnen binden en in de bodem kunnen brengen. Klaver is een zogenaamde peulvrucht die in symbiose leeft met knobbelbacteriën. Deze knobbelbacteriën op de wortels hebben het vermogen om stikstof uit de lucht te binden. Wat echter maar heel weinig mensen weten, is dat stikstof ook door bliksem in de bodem kan worden gebracht. Dierlijke uitwerpselen kunnen ook worden gebruikt als stikstofmeststof, bijvoorbeeld mest, drijfmest of mest. Ook kunnen we zelf ons keukenafval omzetten in een stikstofhoudende mest op de compost of eenvoudig plantenmest produceren.
Een voorbeeld van een afbreekbare stikstofmeststof is guano, dat bestaat uit uitwerpselen van zeevogels. Deze wordt aan kusten gewonnen en kan als stikstofmeststof worden gebruikt. Guano wordt vaak gemengd met verschillende meststoffen gevonden om het stikstofgeh alte te verhogen. Vroeger werd een groot deel van de guano geïmporteerd uit Zuid-Amerika, maar aangezien stikstofkunstmest ook synthetisch kan worden geproduceerd, is de vraag ernaar aanzienlijk gedaald.
Synthetisch vervaardigde stikstofmeststoffen worden geproduceerd door het Haber-Bosch-proces, waarbij stikstof uit de lucht wordt omgezet in ammoniak (NH3).
Voor- en nadelen van stikstofmeststoffen
Stikstof is essentieel voor onze planten, maar wordt niet in minerale vorm in de bodem aangetroffen. Dit betekent dat er geen stikstof vrij kan komen door verwering van het gesteente. De planten hebben echter stikstof nodig voor hun ontwikkeling - als er geen stikstof meer in de bodem is, is een bevredigende groei niet langer mogelijk.
Helaas kan onjuist en oneigenlijk gebruik ook negatieve effecten hebben. Helaas kan stikstof of nitraat heel gemakkelijkworden weggespoeld en in het grondwater terecht komen. Zo komt het in waterlichamen en ook in drinkwater terecht. Buitensporig hoge nitraatgeh alten in water kunnen ook schadelijk zijn voor een grote verscheidenheid aan wezens, zoals vissen. Een te hoog nitraatgeh alte in voedsel voor kleine kinderen en baby's is echter bijzonder gevaarlijk, omdat het kan leiden tot methemoglobinemie - een gebrek aan zuurstof. Dit kan uiteindelijk zelfs levensbedreigend zijn voor kleine kinderen en zuigelingen.
Eigenschappen en voordelen van een stikstofmeststof:
- Zorgt voor voldoende stikstoftoevoer
- Maakt krachtige plantengroei mogelijk
- Bevordert groei
- Ondersteunt staan en bloeien
- Help bij het voorkomen van symptomen van stikstofgebrek, zoals chlorose
Verschillende stikstofmeststoffen: welke zijn er?
Van natuurlijke tot synthetisch geproduceerde stikstofmeststoffen, praktisch alles is op de markt verkrijgbaar. Hieronder vindt u een kort overzicht van de verschillende producten.
Ammoniumnitraat
Deze meststof wordt ook wel ammoniumnitraat of ammoniumnitraat genoemd omdat het het zout is dat wordt gevormd uit ammoniak en salpeterzuur (NH4NO3 ). Behalve als meststof wordt ammoniumnitraat ook als explosief gebruikt. Het is vast en oplosbaar in water.
Ureum
Het bijzondere aan ureum (CH4N2O) als stikstofmeststof is het feit dat ureum gedeeltelijk wordt opgenomen door de bladeren kunnen. Ureum is ook bekend onder de namen carbamide of koolzuuramide.
Omdat ureum zeer snel wordt omgezet in ammonium, wordt er maar weinig door de wortels opgenomen.
Organisch ureum komt uit de urine van zoogdieren, maar het kan ook synthetisch gemaakt worden uit ammoniak en kooldioxide. Ureum heeft een hoog stikstofgeh alte - met ongeveer 45% hiervan is het een optimale stikstofmeststof. Ureum is ook 's werelds meest gebruikte stikstofmeststof.
Stikstofkalkmeststof
Calcaan is de handelsnaam van meststoffen die calciumcyanamide (CaN2) bevatten. Een calciumcyanamide-meststof bevat ongeveer 20% stikstof, ongeveer 55% calcium en kan ook planten en plagen zoals slakken of ritnaalden doden. Vanwege deze herbicide werking wordt calciumcyanamide ook vaak gebruikt om mos op gazons te bestrijden. Bovendien kunt u bedden voor het zaaienbehandelen om ongewenste zaailingen te verwijderen. Pas echter op dat u niet meer dan 30 gram per vierkante meter aanbrengt - dit kan leiden tot overdosering en brandwonden. Calciumcyanamide wordt ook vaak op de compost aangebracht om de afbraak te versnellen.
Calcane stikstof is een vrij traag werkende basische meststof, die echter ook het giftige blauwzuur vrijgeeft bij de afbraak. Daarom moet u zich ervan bewust zijn dat het gebruik van calciumcyanamide de pH-waarde beïnvloedt - het verlaagt deze.
Natuurlijke stikstofmeststoffen
De meest traditionele stikstofmeststoffen zijn zeker mest, mest en mest van verschillende dieren. Maar ook peulvruchten zoals erwten (Pisum sativum) of snijbonen (Phaseolus vulgaris) brengen stikstof in de bodem. Met hun knobbelbacteriën zijn deze planten in staat stikstof uit de lucht in de bodem te binden.
Als mensen aan mest denken, denken de meeste mensen waarschijnlijk aan koeienmest, maar mest van andere landbouwhuisdieren kan ook als meststof worden gebruikt. Je moet echter altijd letten op de verschillende nutriëntenverhoudingen.
Mest is bijzonder goed geschikt voor koude kozijnen, omdat wanneer het uiteenv alt, warmte wordt gegenereerd, wat precies het geval is in de koele lente. Vooral paardenmest geeft bij het rotten veel warmte af en is ideaal voor het vullen van koude kozijnen.
Vloeibare stikstofmeststoffen
Natuurlijke vloeibare meststoffen omvatten voornamelijk mest en vloeibare mest, maar veel minerale stikstofmeststoffen kunnen ook in water worden opgelost en in vloeibare vorm worden gebruikt. De meeste vloeibare meststoffen bevatten stikstof, en stikstof vind je altijd in speciale meststoffen voor bepaalde planten, ideaal afgestemd op specifieke plantengroepen en hun behoeften. Dergelijke meststoffen behoren echter tot de universele meststoffen, omdat ze altijd meerdere voedingsstoffen bevatten en niet volledig uit stikstof bestaan.
Om deze reden kunnen deze meststoffen niet worden omschreven als klassieke stikstofmeststoffen. Zuivere stikstofmeststoffen voorzien de planten van stikstof, maar alleen met deze en zonder andere voedingsstof.
Veel tuinders geven de voorkeur aan vloeibare meststoffen omdat ze kunnen worden aangebracht met irrigatiewater en niet moeizaam in de grond hoeven te worden verwerkt. Ook is het mogelijk om vloeibare mest te gebruiken voor bladbemesting en kan ook stikstof (ureum) via het blad worden opgenomen. Dit mag echter alleenworden gebruikt om kortdurende voedingspieken te compenseren - in principe moet de stikstofopname via de plantenwortels plaatsvinden.
Blauwe Graan
Blaukorn is een minerale samengestelde meststof, ook wel NPK-meststof genoemd. De afkorting "NPK" staat voor de drie hoofdbestanddelen van deze meststof: stikstof, fosfor en kalium. De blauwe korrel is verkrijgbaar als vast blauw granulaat. Je kunt het ook oplossen in water en gebruiken voor vloeibare bemesting.
Er zijn verdeelde meningen over de blauwe korrel, velen zweren bij deze minerale meststof, anderen willen er niets van horen. Lees hier meer over Blaukorn.
Stikstof Gazonmest
Zelfs onze groene gazons hebben af en toe een extra dosis voedingsstoffen nodig om goed te kunnen groeien. Vooral stikstof is belangrijk voor de groei en voor het behoud van zijn rijke groene kleur.
Gazonmeststof: wat is de beste?
Er zijn momenteel veel gazonmeststoffen op de markt die verschillen in hun voedingsstofsamenstelling. Dit zijn echter geen zuivere stikstofmeststoffen, maar eerder complexe meststoffen. Let bij het kiezen van een herfstgrasmest altijd op een hoger kaliumgeh alte, dit is namelijk van groot belang voor de vorstbestendigheid. Ook dienen de meststoffen een geschikte NPK-verhouding te hebben. Als u op zoek bent naar een organische langdurige meststof voor uw gazon, kunt u onze Plantura organische gazonmeststof gebruiken.
Gazonmeststof: wanneer te gebruiken?
Als je minerale stikstofmeststoffen gebruikt, krijg je een snel effect, maar tijdens de hoofdgroeiperiode is er altijd een uitbarsting van kiemen, maar geen uniforme groei. Daarom moet u in de lente of de herfst, wanneer het belangrijkste groeiseizoen voorbij is, stikstof op het gazon aanbrengen. Bij het bemesten van uw gazon in de herfst, moet u echter een samengestelde meststof met een hoog kaliumgeh alte gebruiken voor vorstbestendigheid, geen hoge stikstoftoevoer.
Als uw gazon de winter goed heeft doorstaan, is een langdurige bemesting begin mei volledig voldoende. Als de grasmat echter na de winter tekenen van beschadiging vertoont, moet u in april een snel oplossende stikstofmeststof gebruiken om deze te regenereren en rond juni opnieuw een meststof met langzame afgifte.
OneHerfstbemesting helpt uw gazon ook om de winter goed door te komen. Gebruik echter liever een kaliumrijke herfstgrasmest, omdat te veel stikstof in de winter tot ongewenste groei leidt. Herfstbemesting doe je het beste in oktober op een bewolkte dag. In ons speciale artikel leest u meer over optimale gazonbemesting.
Gazonmeststof: hoeveel toe te passen?
Maar hoeveel moet je gebruiken om te bemesten? Als u bijvoorbeeld onze Plantura organische gazonmeststof gebruikt, die geen klassieke stikstofmeststof is, met een NPK-verhouding van 8 - 1 - 6, adviseren wij de volgende toepassingshoeveelheden:
- 40 - 60 g/m² als onderhouds- en verzorgingsbemesting in het voorjaar en de vroege zomer
- 70 g/m² als regeneratiebemesting na verticuteren in het voorjaar
Onze Plantura biologische herfstgrasmest heeft een NPK-verhouding van 5 - 1 - 9. Voor een optimale herfstbemesting dient u in het najaar 50 tot 80 gram per vierkante meter van dit gazon aan te brengen.
Zelf stikstofmest maken
Compost en mest behoren zeker tot de eenvoudigste zelfgemaakte stikstofmeststoffen. Het is het beste voor elke tuinier om compost te krijgen en deze te gebruiken om hoogwaardige mest voor zijn eigen tuin te produceren. In principe is het heel eenvoudig om tuin- en keukenafval zoals groenteresten, koffiedik, overgebleven fruit en dergelijke te composteren. Maar pas op met het tuinafval: leg alleen plantdelen op de compost die vrij zijn van ziekteverwekkers, en ook geen onkruid dat veel zaden vormt of zich voortplant en verspreidt via sterke wortels. Winde (Convolvulus arvensis) heeft bijvoorbeeld geen plaats op de compost.
Je kunt ook plantenmest gebruiken voor bemesting, zoals brandnetelmest. Dergelijke plantenmest is zeer eenvoudig te produceren en voorziet bodem en planten van de nodige stikstof. Het praktische van mest is het brede scala aan toepassingen, want bijvoorbeeld brandnetelmest is niet alleen een stikstofmeststof, maar versterkt ook de planten en kan worden gebruikt om ongedierte te bestrijden - een echt allround talent.