Als frambozen ziektes hebben, kan dit de oogst in gevaar brengen. We presenteren de meest voorkomende frambozenziektes met foto's en tonen tegenmaatregelen.
Frambozen (Rubus idaeus) zijn uitstekend geschikt om in de moestuin te kweken. Helaas blijft de framboos ook niet gespaard van plantenziektes. U heeft zich vast al afgevraagd welke ziekte uw framboos heeft. We laten u zien hoe u deze ziekten op frambozen kunt herkennen, hoe u ze kunt behandelen en hoe u een besmetting kunt voorkomen.
Vruchtbaarheid van frambozen
De framboos is een verzamelbare steenvrucht. Dit betekent dat wat wij frambozen noemen eigenlijk veel kleine steenvruchten zijn die aan elkaar plakken. De naam "kruimelige fruitigheid" verklaart heel goed waar deze ziekte over gaat: de individuele steenvruchten houden niet langer bij elkaar en de framboos v alt uit elkaar wanneer hij wordt geplukt of bewaard.
Herken de kruimelige fruitigheid van frambozen
Vruchtbaarheid is vóór de oogst te herkennen aan de kleinere vruchten, die uit enkele steenvruchten bestaan. De individuele steenvruchten die een framboos vormen, zijn vaak verdikt. Bij het oogsten is de kruimelige fruitigheid heel gemakkelijk te herkennen, omdat het fruit gemakkelijk afbreekt wanneer het wordt geplukt.
Vechtende kruimelfruitigheid
De oorzaak van de kruimelige fruitigheid, die af en toe ook wordt omschreven als kruimelige fruitigheid, is helaas nog niet definitief opgehelderd. Onvoldoende bemesting van de bloemen, de invloed van vegetatieve vermeerdering en locatiefactoren worden verdacht van het veroorzaken van deze ziekte. Ook virussen kunnen niet als oorzaak worden uitgesloten. Zolang de oorzaak van de kruimelfruitigheid niet opgehelderd is, zijn er helaas geen manieren om deze te bestrijden. Sommige frambozenrassen zijn echter minder vatbaar voor brokkelige fruitigheid, bijvoorbeeld 'Prussia', 'Polka', 'Borgund' of 'Zefa 3'.
Om kruimelige fruitigheid te voorkomen, raden we je aan ervoor te zorgen dat je frambozen worden voorzien van voedingsstoffen die in overeenstemming zijn met hun behoeften. Daarnaast is het denkbaar dat andere ziekten de framboos verzwakken en akruimeligheid bevorderen. Daarom moet u ervoor zorgen dat uw planten in het algemeen gezond blijven. Het terrein voorbereiden, eventueel met hoogwaardige potgrond zoals onze Plantura biologische universele aarde, en passende bemesting zijn hierbij belangrijke elementen.
Wortelrot in frambozen
Frambozenwortelrot is een aantasting van frambozenwortels door de schimmel Phytophthora fragariae var. rubi. Als gevolg van de aantasting van de wortels wordt de watertoevoer naar de plant verstoord en zijn er ernstige opbrengstverliezen en sterft de plant zelfs af.
Opsporen van wortelrot in frambozen
De eerste symptomen van wortelrot bij frambozen zijn meestal vanaf mei zichtbaar. Bij nieuwe scheuten treden bladverkleuring en verwelking van bladeren en de scheutpunt op. De basis van de jonge scheut wordt vaak donker. In de vroege zomer sterven vaak de eerste nieuwe scheuten af. Een aantasting van wortelrot in tweejarige draagstokken resulteert in een zwakkere kieming en er worden minder vruchten gevormd. Ook hier treedt bladverkleuring en uitdroging van bladeren op. Bij het uit de grond trekken van een staaf v alt een donkere verkleuring en het ontbreken van fijne wortels op. De symptomen zijn meestal het eerst zichtbaar bij planten op vochtige plaatsen.
Preventie en bestrijding van wortelrot
Omdat er geen pesticide is om wortelrot van frambozen te bestrijden, raden we je aan maatregelen te nemen om de verspreiding ervan te voorkomen en de plaag onder controle te houden. Aangetaste planten moeten zo snel mogelijk met de wortels worden opgegraven en bij het restafval worden gedeponeerd. Zet de planten a.u.b. niet op de compost omdat er tijdens het composteren sporen van de schimmel kunnen achterblijven.
De schimmelsporen kunnen jarenlang in de bodem overleven. Daarom mogen er gedurende enkele jaren geen frambozen worden geplant op gebieden die al besmet zijn. Op een andere plek, zo ver mogelijk uit de buurt van de besmette grond, kun je frambozenrassen planten met een hoge weerstand tegen wortelrot, zoals het ras 'Rubaca'.
Het voorkomen van wateroverlast is bijzonder nuttig. Vermijd daarom verdichte of zeer vochtige grond als standplaats. Teelt op taluds is ook mogelijk, wat ook de wateroverlast vermindert.
Frambozenrietziekte
De staafziekte is een klinisch beeld en kan worden veroorzaakt door de schimmels Didymella applanata, Leptosphaeriaconiothyrium of Fusarium avenaceum. Botrytis cinerea (grijze schimmel) en Elsinoe veneta kunnen ook soortgelijke symptomen veroorzaken. Deze samengevatte rietziekten behoren tot de belangrijkste ziekten bij frambozen. De schimmel komt meestal via verwondingen de plant binnen. Een aantasting verzwakt de framboos, wat resulteert in een verminderde opbrengst in het aangetaste jaar. Bovendien wordt het ontluiken in het volgende jaar sterk verminderd.
Het opsporen van rietziekte bij frambozen
De staafziekte, ook wel bekend als staafsterfte, is vanaf de vroege zomer te herkennen aan paarse tot zwarte vlekken op nieuwe scheuten. De vlekken verschijnen vaak het eerst in de bladoksels en worden in de loop van de tijd groter en kunnen zich ontwikkelen tot strepen die zich over de hele scheut uitstrekken. In de nazomer wordt meestal de hele scheut aangetast, de schors lijkt zwart en schijnt zilver in het licht. De bladeren van geïnfecteerde stokken worden sneller geel dan bij gezonde scheuten. De bast begint ook van het hout af te pellen.
Preventie en bestrijding van suikerrietziekte
Om de verschillende pathogenen van staafziekte specifiek te bestrijden, zou het nodig zijn om de exacte ziekteverwekker te identificeren. Helaas is dit meestal niet mogelijk, daarom raden wij het gebruik van bestrijdingsmiddelen voor rietziekten af. Aangetaste staven moeten zo snel mogelijk worden verwijderd en bij het restafval worden gedeponeerd om verdere verspreiding te vertragen.
Uit voorzorg raden we je aan een te dichte stand te vermijden. Een goede rijafstand is 2,5 meter, er moet minimaal 50 cm ruimte tussen de planten zijn. Daarnaast draagt een regelmatige onkruidbestrijding bij aan een goed beluchte stand. Bij alle zorgmaatregelen is het belangrijk om verwondingen aan de hengels te voorkomen. Als je de frambozen kweekt met een klimhulpmiddel, moet je er daarom voor zorgen dat de staven niet gewond raken.
Bemesting op basis van behoefte helpt je om de frambozen gezond te houden. Wij raden aan om bij de bemesting te zorgen voor een goede toevoer van kalium en fosfor. Wel kunt u de stikstofbemesting verminderen. Een voornamelijk biologische langetermijnmeststof zoals onze Plantura biologische universele meststof bevordert de vruchtvorming van uw frambozen. Het helpt ook ziektes te voorkomen.
Frambozenanthracnose
Anthracnose in frambozen wordt veroorzaakt door de schimmel Elsinoe veneta. Dezebeïnvloedt bladeren, scheuten en vruchten. Een besmetting is meestal pas bij de oogst te herkennen aan ongelijk afscheurende vruchten, misvormde bessen en roze sporenafzettingen op de vrucht. De ziekteverwekker overwintert als sporen op geïnfecteerde delen van de plant en infecteert gezond weefsel bij vochtig en warm weer.
Bestrijdingsmiddelen zijn helaas niet beschikbaar om het te bestrijden. De verspreiding van de ziekte op frambozen kan worden verminderd door de aangetaste delen van de plant terug te knippen. Als preventieve maatregel adviseren wij een rijafstand van circa 2,5 meter en een plantafstand van minimaal 50 cm en een goede onkruidbestrijding. Je moet ook voor de winter al het fruit verwijderen, inclusief niet-eetbare bessen.
Frambozenroest
Frambozenroest is een van de meest voorkomende ziekten bij frambozen en wordt veroorzaakt door de schimmel Phragmidium rubi-idaei. De plant wordt verzwakt door een plaag en er kan een verminderde opbrengst zijn. De schimmel overwintert op afgevallen bladeren, waarbij het risico op besmetting het grootst is in mei en juni bij vochtig weer.
De beste manier om frambozenroest te herkennen is aan de geeloranje vlekken of stippen op de bovenzijde van het blad. Ook aan de onderzijde van een verse plaag zijn oranje stippen te zien, maar deze worden snel zwart. Zodra je een plaag hebt vastgesteld, raden we je aan om je frambozen regelmatig te controleren en de aangetaste bladeren consequent te verwijderen. De aangetaste bladeren kunt u het beste bij het restafval deponeren om verspreiding van de schimmel te voorkomen. Er zijn verschillende synthetische middelen zoals tebuconazol, azoxystrobin of difenoconazol beschikbaar om aangetaste planten te behandelen. Tebuconazol wordt niet beschouwd als schadelijk voor nuttige insecten, maar wordt ervan verdacht kankerverwekkend te zijn, d.w.z. kankerverwekkend. Difenoconazol heeft bijvoorbeeld een schadelijk effect op de nuttige wespen (Trichogramma cacoeciae), terwijl het actieve ingrediënt azoxystrobin wordt beschreven als niet schadelijk voor nuttige insecten en daarom minder een probleem is voor de huistuin. U kunt het gebruik van dergelijke synthetische actieve ingrediënten vermijden door aangetaste bladeren consequent te verwijderen en preventieve maatregelen te nemen.
Als preventieve maatregel raden we je aan om voor een luchtige stand te zorgen waar de bladeren snel afdrogen. Dit bereik je met regelmatige onkruidbestrijdingen een brede rijafstand. Bij aangetaste planten moeten de gevallen bladeren worden weggegooid, omdat de schimmel daar overwintert.
Botrytis vruchtrot in frambozen
De bloesems of rijpe vruchten op je frambozen zijn bedekt met grijze schimmel? Dan is het de Botrytis vruchtrot. Deze ziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Botrytis cinerea.
Vooral bij vochtig weer worden de bloemen of vruchten snel aangetast door grijze schimmel. Het wordt verspreid door conidiale sporen, die vanuit andere geïnfecteerde planten of uit de grond op de gezonde plant terechtkomen. De aangetaste delen van de plant moeten zo snel mogelijk worden verwijderd en bij het restafval worden gedeponeerd. Gooi de aangetaste delen echter niet op de compost om herinfectie te voorkomen. Voor de behandeling van een aangetaste plant zijn synthetische bestrijdingsmiddelen beschikbaar die de werkzame stof fenhexamid bevatten. Dit is niet gevaarlijk voor bijen, maar we raden toch aan om het gebruik zo laag mogelijk te houden om het milieu te beschermen.
Wij adviseren u om een besmetting met botrytis te voorkomen. Een open stand met goede luchtcirculatie en een brede rijafstand van 2,5 meter is zeer effectief. De schimmel komt de bes binnen via verwondingen of via niet-beschadigd weefsel. Vermijd daarom blessures en houd de cellen veerkrachtig met een op de behoefte afgestemde, kaliumrijke bemesting. Door volledig in de herfst te oogsten, voorkomt u dat vergeten of oneetbare vruchten worden aangetast en vergemakkelijkt u infectie in het voorjaar. In het geval van een ernstige Botrytis-aantasting raden we aan om het volgende jaar geen bessen op deze locatie te telen.
Tip: Een optimaal aangevoerde framboos met perfecte standplaatscondities is beter bestand tegen frambozenziekten. Dat frambozen een zonnige, luchtige standplaats met humusrijke grond nodig hebben, lees je in ons artikel over het planten van frambozen. Er is ook een beschrijving van hoe extreem belangrijk de plantafstand is en je zult meer tips te weten komen.