Goede Heinrich is een vergeten gewas. Is het de moeite waard om Good Henry tegenwoordig weer te planten?
The Good Henry (Chenopodium bonus-henricus), die vroeger een populair gewas was, wordt tegenwoordig nog maar zelden gevonden. Terwijl hij terugkeert naar onze tuinen, laten we je zien waar je op moet letten bij het planten, verzorgen en gebruiken van deze veelzijdige plant.
Goede Heinrich: herkomst en kenmerken
Goede Heinrich, ook bekend als wilde spinazie of meerjarige ganzenvoet, is een plant van de vossenstaartfamilie (Amaranthaceae). Het komt zowel gekweekt als in het wild voor. De goede Heinrich komt oorspronkelijk uit de Alpen, maar is inmiddels wijdverbreid in heel Europa en zelfs in Noord-Amerika te vinden. Door de teelt van verbeterde spinaziesoorten (Spinacea oleracea) werd de goede Heinrich steeds meer vergeten. De andere culturen duwden de wilde spinazie naar de kant van de weg. Hij wordt nu op veel plaatsen als bedreigd beschouwd, omdat het intensieve onderhoud van groene gebieden door grasmaaien en het afdichten van gebieden de goede Heinrich bedreigt.
Trouwens: Tot nu toe zijn er geen nieuwe rassen van Good Heinrich gespot. Daarom kan er maar één soort in de tuin worden gekocht en gekweekt.
De Goede Heinrich is, in tegenstelling tot de eenjarige spinazie, een vaste plant die een hoogte kan bereiken van ongeveer 75 cm. Wilde spinazie heeft een lange onvertakte stengel met vlezige pijlvormige bladeren die fluweelzacht zijn met bloem eronder en een raapachtige wortel hebben. De bloemen staan in kleine trossen, ongeveer 5 mm dik, die roze of geelachtig lijken. De pluimachtige bloeiwijzen zijn vergelijkbaar met die van spinazie en bloeien van mei tot juli. De zaden rijpen van juni tot augustus.
Verwarringsgevaar met Good Heinrich:
De goede Heinrich kan worden verward met de gevlekte aronskelk (Arum maculatum), een zeer giftige wilde plant. Ze lijken erg op elkaar in bladeren, maar die van de aroid zijn glad en glanzend. In aanvullingze verschillen in de bloem: terwijl de goede Heinrich groenachtige pluimachtige bloemtrossen heeft, heeft de aronskelk grote individuele bloemen met een kelkblad.
Goede Heinrich planten: locatie, zaaien en co.
De Good Heinrich-plant is niet bijzonder veeleisend als het gaat om zijn locatie. Hij kan goed gedijen op zanderige en zware leemachtige grond, maar geeft de voorkeur aan een vruchtbare, frisse tot vochtige, humusrijke ondergrond. Goede Heinrich houdt ook van een zonnige tot halfschaduwrijke plaats. Voor een betere oogstkwaliteit dient de plant in de halfschaduw te staan. De vaste planten kunnen minimaal drie tot vijf jaar op dezelfde plek groeien, daarna neemt de groei vaak af en kun je steeds minder wilde spinazie oogsten. Je kunt de plant ook in een pot op het balkon kweken. Zorg ervoor dat je hoogwaardige, veenvrije en voedselrijke grond gebruikt, zoals onze Plantura biologische compostgrond. Denk er ook aan om regelmatig water te geven als je in potten kweekt.
Goede Heinrich kan je in het vroege voorjaar direct zaaien of voorkweken in een koude bak. Het ontkiemen gaat beter als je de zaden een paar weken van tevoren in de koelkast bewaart. Je kunt de zaden ook buiten zaaien van augustus tot oktober of ze in potten zaaien - laat de containers dan gewoon buiten, waar de ontkieming op natuurlijke wijze plaatsvindt. Zorg ervoor dat u voedselarme zaadgrond gebruikt. Het stimuleert de zaailing om sterke wortels te ontwikkelen. Bovendien kan een hoog geh alte aan voedingsstoffen schadelijk zijn voor jonge planten. Hiervoor wordt onze Plantura biologische kruiden- en zaadgrond aanbevolen: In tegenstelling tot de meeste andere zaadgrond is onze grond turfvrij.
De juiste zorg
De wilde spinazie is een zeer gemakkelijk te verzorgen plant die zelfs verwaarlozing verdraagt en zich met succes in de meeste bodems en locaties vestigt. Er zijn ook geen plagen bekend die Good Heinrich te veel schade toebrengen. Omdat de goede Heinrich oorspronkelijk uit de Alpen komt, is hij ook bestand tegen zeer lage temperaturen. Als uw substraat echter uitgeput is en onvoldoende organische stof bevat, is het raadzaam om de grond voor het planten voor te bereiden. Hiervoor is een hoogwaardige potgrond of een organische complete meststof geschikt. In de winter kun je de plant afdekken met bladeren, zodat hij in het voorjaar eerder uitloopt.
Is Good Henry giftig of eetbaar?
Alle delen van de plant zijn eetbaar, zelfs onze huisdieren zoals honden en katten tolereren de plant. Good Henry bevat wat oxaalzuur, maar koken vermindert het. Degenen die vatbaar zijn voor reuma, artritis, jicht, nierstenen of hyperaciditeit, moeten over het algemeen voorzichtig zijn met voedsel dat oxaalzuur bevat.
Good Heinrich is echter giftig voor vissen. Traditioneel gebruikten jagers het om vissen te bedwelmen door grote hoeveelheden Good Henry in beken en meren te plaatsen.
Oogsten en gebruik van wilde spinazie
De smaak is vergelijkbaar met die van spinazie en wordt steeds bitterder naarmate het seizoen vordert. Alle delen van de plant zijn eetbaar en bevatten veel ijzer en vitamine C. De bladeren kunnen in kleine hoeveelheden gekookt, gestoomd of rauw in salades worden gegeten. Als je de geoogste plant in een vochtige doek wikkelt, is Good Heinrich in de koelkast maximaal vijf dagen houdbaar. De jonge scheuten en stengels kunnen worden geplukt voordat ze hol worden en gestoofd of gekookt gegeten als asperges, terwijl de bloemknoppen bijvoorbeeld in boter worden gebakken. De zaden kunnen worden gedroogd en tot meel worden verwerkt, maar moeten een nacht in water worden geweekt om de saponinen te verwijderen.
De plant bevat interessante ingrediënten die nuttig kunnen zijn voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, zoals leverbeschermende of antioxidanten. Er zijn echter aanzienlijk betere geneeskrachtige planten en de goede Heinrich speelt slechts een ondergeschikte rol.
De bladeren van Good Henry werden in de middeleeuwen en vroegmoderne tijd af en toe gebruikt tegen chronische wonden, zweren en abcessen. Inwendig werd de plant gebruikt tegen worminfecties en als zacht laxeermiddel.
Het is zeker de moeite waard om Good Heinrich en andere oude vergeten gewassen zoals kervelbieten opnieuw in onze tuinen te introduceren en ze een plekje in ons hart te geven.