Schade aan tomaten wordt niet altijd veroorzaakt door ziekteverwekkers. We presenteren omgevings- en fysiologische verstoringen bij tomatenplanten en geven tips om ze te vermijden.
Niet alleen verschillende tomatenplagen en ziekten kunnen schade toebrengen aan tomatenplanten en hun vruchten. In dit artikel zullen we u informeren over veelvoorkomende fysiologische schade en misvormingen die de neiging hebben om gedurende de zomer op te treden en hoe u ze kunt voorkomen.
Tomatenbladeren krullen omhoog
Als de bladeren van de tomatenplant opkrullen, komt dat vaak door de zorgmaatregelen. Als de bladeren in het topgebied opkrullen, is de oorzaak meestal een gebrek aan water. De bladkrulling van de tomaat op de onderste bladeren daarentegen treedt op na forse snoei van zijscheuten en bladeren. Hierdoor ontstaat er een nutriëntenblokkade in de onderste scheuten die nog aanwezig zijn. Hierdoor krult de tomaat zijn bladeren op, maar dit heeft geen invloed op de opbrengst of de smaak van de vrucht.
Tip: Als de bladeren van jonge tomatenplanten opkrullen, is dit in de meeste gevallen te wijten aan een gebrek aan watertoevoer of een bladluisplaag, wat leidt tot vervorming van jonge bladeren en ook naar krultang. Een virale ziekte zoals het Curly Top Virus is echter ook mogelijk. Virussen worden overgedragen via zuigende insecten en veroorzaken onomkeerbare groeistoornissen in de hele plant. Aangetaste planten moeten volledig worden weggegooid.
Tomaten barsten
Kraken van tomatenfruit is een veelvoorkomende schade, maar waarom barsten tomaten? De oorzaak ligt vooral in een fluctuerende watervoorziening en overmatig knijpen of snoeien. Het ringvormige barsten treedt op wanneer er tegelijkertijd een overmatige toevoer van water en koel weer is. Trouwens, de neiging van tomaten om te barsten hangt ook af van de variëteit. Vooral buitentomaten met wisselende vochtigheid door regen en droogte moeten bestand zijn tegen barsten. De meeste vruchten litteken na scheuren enzijn veilig om te eten. Het wordt problematisch wanneer schimmelziekten de open wond binnendringen en leiden tot schimmel en rot. Geïnfecteerd fruit moet onmiddellijk worden weggegooid.
Groene kragen op tomaten
De gele of groene kraag op tomaten wordt meestal begrepen als weefsel rond de basis van de stengel dat hard blijft en niet van kleur verandert als ze rijp zijn. Een te hoge temperatuur van het fruit door direct zonlicht, evenals ernstige steken, kaliumgebrek en stikstofoverbemesting kunnen leiden tot deze fysiologische ziekte. Maar ook hier is de raskeuze cruciaal. Vooral vleestomaten en donkere rassen zijn vaak groen, waaronder bekende rassen als 'Brandywine', 'Black Plum' of de 'Schwarze von der Krim'. Als het weefsel rond de stengel is uitgehard, moet het voor consumptie worden verwijderd. De rest van de vrucht is echter volledig eetbaar.
Bloesemrot op tomaten
Fruit- of bloesemrot is een gevreesde fysiologische aandoening waarbij het weefsel aan de onderkant van de vrucht zwart wordt, uitzakt en hard wordt. De oorzaak is een ernstig gebrek aan calcium, waarna het weefsel bezwijkt door een gebrek aan stabiliteit. De puistjes zijn te voorkomen door voldoende kalk te geven, kalk aan de beplanting toe te voegen en indien nodig tussen juni en augustus de vaak oneetbare vruchten te voorkomen. Lees ons speciale artikel voor meer informatie over eindrot van tomatenbloesem.
Meer schade aan tomaten
Naast de genoemde groei- en ontwikkelingsstoornissen zijn er ook zeldzamere aandoeningen:
- Zonnebrand: Als de planten nog niet gewend zijn aan sterk zonlicht, kan zonnebrand optreden op de bladeren en vruchten. Dit blijkt uit de ontwikkeling van papierachtige, transparante weefselveranderingen, de vrucht eronder is vaak waterig en zacht. Zwaar verbrande bladeren vallen vroeg af. Door jonge planten langzaam aan de zon te laten wennen en de vrucht in de schaduw te stellen, wordt zonnebrand op tomaten effectief voorkomen.
- Haver- en gerstbloesem: Haver- en gerstbloesems komen voor bij slechte lichtomstandigheden, wanneer de temperatuur te laag is en de luchtvochtigheid hoog is. In het geval van de haverbloem groeien de lichtgele kelkblaadjes te lang en krullen nietopbrengst. De gerstebloem daarentegen is kort en dik, stuifmeel en stigma zijn slecht gevormd. Dit resulteert in bemestingsproblemen met weinig opbrengst en veel bloemen vallen af.
- Interne bruining: Als gevolg van overmatige verdamping vormt zich bruin, opgedroogd weefsel in de tomatenvrucht. Warmte en droge lucht zijn problematisch. Interne bruining treedt vooral op na veel water geven en gelijktijdig kaliumgebrek.
- Waterziekte: Als de vrucht op sommige plaatsen niet verkleurt als hij rijp is en van binnen bruine nerven vertoont, wordt dit waterziekte genoemd. Zelfs water geven en een goede toevoer van kalium voorkomen dit.
Tip: Een uitgebalanceerde toevoer van voedingsstoffen kan veel fysiologische aandoeningen voorkomen. Een organische vloeibare meststof zoals onze Plantura biologische tomaten- & groentemest is eenvoudig te doseren en over het gietwater te verdelen. Het verhoogde kaliumgeh alte bevordert de vruchtontwikkeling in tomaten en tal van andere soorten groenten.
- Bemestingsstoornissen: Naast de haver- en gerstbloesems kunnen suboptimale omstandigheden ook leiden tot bevruchtingsstoornissen. Extreem hoge of lage luchtvochtigheid, temperaturen boven 30°C, gebrek aan water en gebrek aan bestuivers (insecten of windbeweging) kunnen leiden tot een gebrek aan bestuiving en dus bloemverlies en een slechte opbrengst.
- Fruitmisvormingen: Om genetische redenen kunnen aanhangsels, ook wel "neuzen" genoemd, op vruchten verschijnen, die gewoonlijk van kleur veranderen vóór de hoofdvrucht. Ernstig geribbelde en overgroeide vruchten kunnen ook voorkomen. Je zou geen tomatenzaden van deze vruchten moeten krijgen, maar ze zijn perfect eetbaar en vaak een blikvanger in de tuin.
Naast omgevingsverstoringen kunnen tal van bacteriële en virale pathogenen en schimmels ook tomaten beschadigen. We geven tips om je tomaten te beschermen tegen ziektes.