- Suikerwortel: oorsprong en eigenschappen
- Zoete wortelteelt: zaaien, locatie & tijd
- De belangrijkste zorgmaatregelen
- Vermeerdering van suikerwortels
- Het oogsten en gebruiken van suikerwortels
Help de ontwikkeling van de site en deelt het artikel met vrienden!
De zoete suikerwortel is een van de herontdekte groenten. We introduceren de sweetroot en geven tips over teelt en gebruik.
De suikerwortel is inmiddels een weinig bekende groente, maar wordt steeds vaker ontdekt en weer opgekweekt. In dit profiel leer je alles over suikerwortel, de claims en het gebruik ervan.
Suikerwortel: oorsprong en eigenschappen
De suikerwortel (Sium sisarum) behoort tot de schermbloemenfamilie (Apiaceae) en is nauw verwant aan wortel (Daucus carota) , pastinaak (Pastinaca sativa) en peterselie (Petroselinum crispum). Het moet niet worden verward met zoethout (Glycyrrhiza glabra). De zoete wortel komt oorspronkelijk uit Centraal-Azië en de Kaukasus. In de 16e en 17e eeuw was de snoepwortel, bekend als Gierlen, Görlin, Wassermerk of Ringing Carrot, erg populair in Europa. Vanaf de 18e eeuw kwam de zoete wortel door de triomf van de hoogproductieve aardappelen (Solanum tuberosum) en suikerbieten (Beta vulgaris subsp. vulgaris convar. vulgaris var. altissima) steeds meer vergeten voor de suikerproductie.
De suikerwortel is een extreem koudebestendige, meerjarige plant die vanaf het tweede jaar bloeit. De zoet smakende snoeparonskelken vormen ondergronds als dikke bewaarwortels. Ze vertonen lichte vernauwingen waar ze snel breken. De grijswitte wortels hebben vaak houtachtige nerven in het midden. In het eerste jaar vormt één hoofdwortel, in de volgende jaren 10 - 15 extra vingerdikke bewaarwortels, die tot 30 cm lang kunnen worden. Bovengronds vertoont de suikerwortel lange, oneven geveerde bladeren met tot 11 gekartelde blaadjes. Samen met de lange bloemstelen bereikt de plant een hoogte tot 150 cm. De kleine, stervormige witte bloemen, gerangschikt in geurende bloemschermen, bloeien vanaf het tweede jaar tussen juli en augustus. Na bestuiving vormen zich langwerpige bruine zaden die achenen worden genoemd. De plant sterft in de late herfst bovengronds af en ontkiemt het volgende voorjaar weer.
Zoete wortelteelt: zaaien, locatie & tijd
Zoete wortels geven de voorkeur aan verse tot vochtige, voedselrijke en diepe grond. De zoete knolgewas tolereert echter geen wateroverlast. In de volle zon, met voldoende bodemvocht, voelt het jarenlang prettig aan. Suikerwortels buiten zaaien doe je in maart of augustus. De zaden worden ongeveer 0,5 - 1 cm diep gezaaid met een rijafstand van 30 cm en goed vochtig gehouden tot ontkieming. De optimale temperatuur is 20 - 22 °C. Sugarroot-zaden ontkiemen erg langzaam en het kan tot 35 dagen duren voordat zaailingen verschijnen. De kiemkracht is ook niet heel hoog, daarom wordt er eerst dicht bij elkaar gezaaid. Buiten worden de zaailingen na enkele weken geïsoleerd tot 30 x 30 cm.
U kunt de zaden ook tussen november en januari in zaadbakken op de vensterbank zaaien en de zaailingen het volgende voorjaar overplanten. Een voedingsarme potgrond, zoals onze Plantura biologische kruiden- en zaadgrond, is ideaal voor het kweken van de suikerwortel. Als de jonge plant na een paar weken 4 - 5 echte bladeren heeft, kan deze bij mooi weer buiten worden geplant.
De belangrijkste zorgmaatregelen
De suikerwortel heeft een hoge waterbehoefte en mag nooit op droge grond staan. Daarom moet het op warme zomerdagen regelmatig worden bewaterd. Een mulchlaag van plantaardig materiaal, zoals grasmaaisel of bladeren, kan ook de verdamping verminderen en voedsel leveren voor bodemorganismen. Omdat de afbraak tegelijkertijd stikstof bindt, moet aandacht worden besteed aan compenserende bemesting. De lente is ook het juiste moment om de zwak consumerende zoete wortels te bemesten. Langdurige suikerwortelstammen hebben vanaf het tweede jaar enige aanvulling van voedingsstoffen nodig voor een gezonde blad- en wortelgroei. Hiervoor is een dosis rijpe compost of een voornamelijk organische langetermijnmeststof, zoals onze Plantura biologische tomatenmeststof, geschikt. Dit voorziet de zoete wortelgroenten langdurig van essentiële voedingsstoffen en is vriendelijk voor plant en milieu.
Ziekten komen zelden voor op zoete wortels. Af en toe tasten Alternaria en Septoria de bladeren aan, waardoor donkere vlekken ontstaan. Roestschimmelaantasting kan ook optreden: in dit geval moet de hele aangetaste plant worden verwijderd. Het grootste ongedierte op de zoete wortelshet zijn echter muizen die van de smaak houden en snel de hele onderstam kunnen opeten. Een diepe woelmuisbescherming beschermt de oogst tegen de vraatzuchtige knaagdieren.
Vermeerdering van suikerwortels
Suikerwortels kunnen worden vermeerderd door zaden of vegetatief door wortels. Na een succesvolle bestuiving rijpen de zaden van augustus tot september en vallen ze van het bloemscherm als het droog is. Om de zaden te verzamelen, snijdt u daarom in de vroege ochtend hele bloemschermen af die nog bedauwd zijn, samen met de zaden, en laat u ze binnen zachtjes drogen. Na een paar weken kun je de suikerwortelzaden op een koele, donkere plaats bewaren tot het zaaien. Suikerwortels vormen echter vaak slechts enkele kiembare zaden en deze hebben slechts een lage kiemkracht. Een eenvoudiger alternatief voor vermeerdering is het snijden van wortelscheuten. Hiervoor wordt in het voorjaar een hele onderstam uitgegraven en worden eerst de dikke bewaarwortels ontrafeld. Met een scherp mes kun je nu vergroenende knoppen, elk met een goed stuk wortel, afsnijden en in potten met hoogwaardige potgrond plaatsen om te bewortelen. Na een paar weken kunnen de jonge planten buiten gezet worden.
Het oogsten en gebruiken van suikerwortels
De suikerwortel is volledig winterhard en kan de hele winter in de grond blijven. Hij kan naar behoefte worden geoogst vanaf november en de hele winter als de grond vorstvrij is. Hef met een graafvork hele planten uit de grond en breek de gewenste hoeveelheid wortels af bij hun vernauwing. De suikerwortelplant wordt dan opnieuw begraven en een beetje water gegeven om de grond naar de wortels te spoelen. De eenjarige wortels zijn bijzonder mals en aromatisch.
Verpakt in vochtig zand, zijn zoete wortels enkele weken goed te bewaren bij lage temperaturen. Suikerwortels zijn gezond en licht verteerbaar. Ze bevatten 4 - 8% suiker, smaken aangenaam zoet en hebben bij het koken een licht bloemige consistentie. Ze kunnen rauw of gekookt en gebakken worden gegeten. Suikerwortels kunnen worden bereid als puree of geraspt in een salade. Ze kunnen worden ingekookt tot een zoetmakende siroop of, na het koken, worden gebakken in pannenkoekenbeslag voor een kleine delicatesse. De jonge bladeren van de suikerwortel kunnen worden gebruikt als een aromatisch kruid, vergelijkbaar met peterselie.
Haverwortel (Tragopogon porrifolius) is ook een van de herontdekte oude groenten.Lees meer over deze smakelijke knolgewas, ook bekend als paarse geitenbaard, in ons profiel.