Gele bieten smaken milder en zoeter dan hun rode verwanten. We laten zien hoe je gemakkelijk gele bieten kunt kweken, oogsten en gebruiken in de tuin.
Voor velen hoort de klassieke rode biet in de herfst op tafel. Zijn zusje, de gele biet, zet een kleurrijk accent. In dit artikel lees je hoe het verschilt van rode biet, hoe je het kweekt en gebruikt in je eigen tuin.
Gele bieten: profiel en kenmerken
De gele biet (Beta vulgaris subsp. vulgaris) heeft vele namen. Niet alleen de twee spellingen "gele biet" en "gele biet" zijn correct, maar ook de term "gouden biet". Botanisch gezien is gele biet een variant van rode biet; net als andere gekweekte bieten is het een vossenstaartplant (Amaranthaceae). Het wordt echter ook vaak toegewezen aan de groep van ganzenvoetplanten (Chenopodiaceae).
Oorspronkelijk komt de gele biet uit het Middellandse Zeegebied, waarschijnlijk uit Noord-Afrika. De Romeinen verspreidden het van daaruit 2000 jaar geleden over het hele Romeinse Rijk en bereikte zo ook Duitsland. De intense kleuren van de huidige rassen, zowel gele als rode en witte biet, komen voort uit veredeling. Ze verschillen grotendeels van de wilde vorm, de wilde biet.
Er zijn veel overeenkomsten tussen rode biet en gele biet, maar er zijn ook enkele verschillen. Afgezien van het duidelijke kleurverschil smaakt gele biet meestal veel zoeter dan rode biet. Bovendien "bloeden" gele bieten niet tijdens de verwerking. De bieten kunnen rond, plat of lang en cilindrisch van vorm zijn. Hun schil is erg dun, terwijl het vruchtvlees sappig en knapperig is.
De bladeren van de gele biet zijn langwerpig en eivormig en vormen een blad van 15 tot 30 cm lang. Ze zijn gerangschikt in een rozet en groeien direct uit de biet. Het sappige groen lijkt op de rode biet, maar de bladeren van de gele biet zijn gestreept met gele nerven. De randen zijn meestal gegolfd met de leeftijd. Gele biet iseen tweejarige, kruidachtige plant die in het eerste jaar de wortel- en bladrozet vormt en in het tweede jaar een circa 1,5 meter hoge bloeiwijze. De vijfvoudige bloemen zijn hermafrodiet en worden door de wind bestoven.
Omdat de biet direct aan de wortelhals wordt gevormd door de scheut en de plantwortel, groeit hij meestal boven de grond. Er wordt een diepe penwortel gevormd om water en voedingsstoffen te leveren, er zijn nauwelijks zijwortels.
Bietenrassen
De meest populaire gele bietenrassen zijn:
- ‘Burpees Golden’: Intense oranje schil, lichtgeel vruchtvlees; zeer productief en snelgroeiend; goed om rauw of in een smoothie te gebruiken, maar ook om te koken, bakken of braden; fruitig-milde smaak, vrij zoet.
- 'Boldor F1': Sinaasappelschil, goudgeel vruchtvlees; productief; grote rapen bevatten veel suiker, daarom zijn ze bijzonder geschikt om mee te bakken, jonge blaadjes zijn een goede aanvulling op salades; extra zoete smaak.
- ‘Golden Eye’: lichtoranje schil, goudgeel vruchtvlees; Bieten worden zeer gelijkmatig rond; goed voor verse consumptie of inblikken; mild-zoete, aardse smaak.
Gele bieten kweken
De gele biet is een vrij weinig veeleisende plant. De locatie moet diep zijn omdat het penwortels ontwikkelt. Alleen zware gronden blijken ongeschikt voor de teelt van gele bieten, omdat de ontwikkeling van de bieten beperkt is. Volle zon is een voordeel voor een goede ontwikkeling, maar gedeeltelijk beschaduwde plaatsen zijn ook acceptabel. Tijdens de begroeiing is een constante, goede watervoorziening belangrijk. Op locaties met een te hoge pH-waarde kunnen boor- of mangaantekorten optreden. Een boriumtekort is te herkennen aan onvolgroeide, hartvormige bladeren, terwijl een mangaantekort zich manifesteert door slechte groei en necrose. U kunt dergelijke gebreksverschijnselen echter voorkomen door niet vlak voor het telen van gele bieten te kalken.
De gele biet is ideaal voor het kweken van gemengde culturen. De andere planten mogen echter niet te hoog worden, om het licht van de laagblijvende gele bieten niet te ontnemen. Bieslook (Allium schoenoprasum), koolrabi (Brassica oleracea var. gongylodes) of radijs ( Raphanus sativus var.sativus) zijn bijvoorbeeld zeer geschikt. Voor vruchtwisseling in de tuin is het van belang dat er geen andere ganzenvoet ofvossenstaartplanten werden gekweekt, anders zou de overdracht van ziekten kunnen plaatsvinden. De ganzenvoet- of vossenstaartplanten omvatten andere bietenvariëteiten, spinazie (Spinacia oleracea) of suikerbiet (Beta vulgaris var. altissima ).
Bieten mogen alleen worden gezaaid van half april tot ongeveer half juli, omdat bij temperaturen onder 7 °C vaker uitschieters kunnen optreden, d.w.z. de plant breekt de dikke groei van de biet vroeg af en begint te bloeien. De kieming van de gele bietenzaden begint pas rond de 7 à 9 °C. Bij enkele nachtvorst biedt een fleece bescherming. Afhankelijk van het ras kan het drie tot vier maanden na het zaaien worden geoogst.
Direct in het bed zaaien. Om dit te doen, worden de zaden gezaaid met een afstand van 15 tot 25 cm tussen de afzonderlijke planten en met een afstand van 10 cm tussen de rijen en vervolgens bedekt met aarde van ongeveer één tot twee vingers breed. Wil je eerder oogsten, dan kun je de gele bietenzaden vanaf maart laten ontkiemen en vanaf half april de jonge plantjes in het bed brengen. Voor de voorteelt is een voedselarme potgrond zoals onze Plantura biologische kruiden- en zaadgrond geschikt, omdat dit de groei van een gezond en dicht wortelstelsel bevordert. Alle voedingsstoffen die belangrijk zijn voor de jonge plant zitten in precies de juiste hoeveelheid en zorgen voor een optimale ontwikkeling. De jonge planten kunnen in mei geplant worden met een iets grotere plantafstand, met ongeveer 20 tot 30 cm tussen de planten en 10 cm tussen de rijen.
Tip: De zaden komen van nature voor in zogenaamde bolletjes van vier zaden. Dit is ook het geval als je de zaden koopt. Een uitzondering zijn de iets duurdere zaadlinten, hier zijn de zaden al geïsoleerd. Als gele biet in een bol wordt gezaaid, moet deze later worden gescheiden, anders wordt het te smal voor de individuele bieten.
Naast vier andere kleurrijke groenten bevat onze Plantura groentekweekset ook zaden voor de rode biet 'Rainbow Mix'. Bovendien vind je alle materialen die je nodig hebt om te zaaien in de set - dus de bietenteelt is een makkie.
Zorg voor gele bieten
Als de zaden zijn ontkiemd en te dicht bij elkaar staan, moeten ze mogelijk worden gescheiden. Dit zorgt ervoor dat elke biet voldoende ruimte heeft om te groeien. Tijdens de groei is het voldoende om de gele bieten regelmatig water te geven. Voor eenVoor een gelijkmatige groei moet de grond constant vochtig zijn, maar wateroverlast moet worden vermeden. Gele bieten kunnen op magere locaties worden bemest, maar dit mag alleen met mate worden gedaan.
Dit moet in acht worden genomen bij gele bieten in verhouding tot nitraat:
- Blad- en raapstelen zoals geel en rode biet, evenals sla en spinazie, accumuleren nitraat, een vorm van stikstof, in de bladeren.
- Overmatige inname van nitraat wordt vermoed schadelijk te zijn voor de gezondheid. Daarom moeten de groenten alleen met mate worden gegeten.
- Peuters zijn kwetsbaarder omdat hun magen nog niet volledig ontwikkeld zijn. Eet daarom niet te veel gele bieten en andere blad- en raapgroenten.
- Een avondoogst heeft als voordeel dat het nitraatgeh alte in de bladeren lager is dan in de ochtend.
- Om overmatige stikstofopname te vertragen, moet minerale stikstofbemesting worden vermeden. Een overwegend organische meststof is meer geschikt, zoals onze Plantura biologische tomatenmeststof, die de hoge kaliumbehoefte van de gele bieten dekt.
Oogst en opslag
Gele bieten kunnen vanaf eind juli tot ver in de winter worden geoogst als ze vroeg worden gezaaid. Hiervoor is een graafvork of een kleine schop geschikt, om de grond rond de bieten iets los te maken. Daarna kunnen ze eenvoudig worden uitgetrokken en overtollige grond licht worden afgeklopt. Er moet echter wat aarde op de bieten achterblijven, omdat dit de houdbaarheid verlengt. De wortel kan eenvoudig ongeveer drie centimeter onder de bieten worden gedraaid. De bladeren blijven aan de bieten.
De gele bieten kunnen dan vers worden gegeten of bewaard. Opbergen kan in een hoop aarde of een met zand gevulde bak in de tuin of kelder. Temperaturen van 0 tot 1 °C zijn het meest geschikt, omdat dan de hele winter kan worden bewaard. Er is ook de mogelijkheid om de gele bieten gewoon in de grond te laten tot ze klaar zijn voor gebruik. Als alternatief kan het ook worden ingekookt en zo voor een langere periode worden bewaard.
Smaak en ingrediënten van gele bieten
De smaak van gele biet is intens en aromatisch. Het lijkt erg op rode biet, maar is iets zoeter. De gele kleur wordt veroorzaakt door het pigment caroteen.
Rode biet bevat veel ijzer, kalium en vitamine B en heeft een hoog foliumzuurgeh alte. Deze ingrediënten maken gele bieten gezondheidsbevorderend enondersteunen de lever en galblaas. Er wordt ook gezegd dat het ontstekingsremmende en stemmingsverbeterende effecten heeft.
Gele bieten bereiden: rauw en gekookt
Er zijn talloze recepten voor gele bieten - ze kunnen op dezelfde manier worden bereid als rode biet. Ze kunnen rauw of gekookt worden gegeten en van de bladeren kan een heerlijke bietensalade worden gemaakt. Het is belangrijk dat niet alle bladeren van een plant worden geplukt. Anders moet de plant veel energie in nieuw blad steken in plaats van de bieten te laten groeien.
De biet smaakt bijzonder lekker rauw als carpaccio, maar je kunt hem ook in frietjes bakken, stomen, roosteren of kook het. Je kunt de gele biet ook drinken, als sapje of in een smoothie. Bietensoep is niet voor niets een klassieker, maar gele bieten zijn hier minstens zo goed voor.
Heb je nog de juiste kruiden nodig voor een heerlijke gele bietensoep? Lees hier alles over het kweken en oogsten van peterselie.