Venbessen staan bekend als gezond tussendoortje en heerlijk bijgerecht in de keuken. In dit artikel leest u hoe u zelf rode bosbessen kunt telen, waar u op moet letten bij het oogsten en waarvoor u de vruchten kunt gebruiken.

De cranberry is een naaste verwant van de bosbes

Veenbessen zijn een van de minder bekende bessenstruiken, maar ze gedijen ook goed in onze tuinen als aan de behoeften van de bosbewoners wordt voldaan. We laten je kennismaken met de belangrijkste cranberrysoorten en geven tips over het kweken, oogsten en gebruiken van cranberry's.

Cranberries: eigenschappen en herkomst

De cranberry (Vaccinium vitis-idaea) is nauw verwant aan blauwe bessen (Vaccinium myrtillus & V. corymbosum) en veenbessen en behoort tot de heidefamilie (Ericaceae). Het is ook bekend als cranberry, cranberry, cranberry of rode bosbes. Vanwege hun brede verspreiding - van het gematigde tot het arctisch-circumpolaire klimaatgebied - zijn er een groot aantal benamingen, evenals talloze regionale namen.

De wilde cranberry komt voor in moerassen, heidevelden en bossen van Noord-Europa tot Siberië en Japan. Verder naar het zuiden in Italië en Frankrijk groeien de kleine struiken tot 2500 m in de Alpen, maar ook in de Kaukasus en de Balkan. In de commerciële teelt zijn het echter niet de wilde veenbessen, maar selecties met een hogere opbrengst die worden geteeld voor de voedingsindustrie, vooral in Centraal- en Noord-Europa.

De bosbessenstruiken worden ongeveer 10 tot 30 cm hoog en vormen scheuten met weinig takken. Het glanzende, donkergroene blad van de vossenbes is wintergroen en verkleurt in de herfst roodachtig. De bladvorm doet denken aan de buxus (Buxus), die de cranberry ook de bijnamen wilde buxus of wintagruan gaf. Het verspreidt zich ondergronds via dunne wortelstokken die de grond bedekken. De groei van een plant in lengte is maximaal 15 cm per jaar. Van mei tot juni verschijnen de delicate, wit tot roze gekleurde klokvormige cranberrybloemen in trossen aan het einde van de scheut. Tot 20 bloemen zitten bij elkaar en ontwikkelen zich tot 0,5 tot 1 cm tegen de tijd dat de rode bosbes wordt geoogst van augustus tot septembergrote lichtrode vruchten. Deze bessen hebben een bloemige, sappige consistentie en wit vruchtvlees met veel zaden. Veenbessen kunnen rauw worden gegeten en smaken scherp en aromatisch.

De bloemen van de rode bosbes zien er vanaf mei klein, witroze en klokvormig uit

Verschillen tussen bosbessen, aalbessen en veenbessen

Sommige bessen lijken zo op elkaar - zoals veenbessen, rode bosbessen en aalbessen. We leggen uit of veenbessen ook vossenbessen zijn en hoe je alle drie de bessen gemakkelijk kunt onderscheiden.

Rode aalbessen (Ribes rubrum) lijken slechts ruwweg op veenbessen, omdat ze in tegenstelling tot de laatste doorschijnend zijn en een uitgedroogde kelk hebben die als een zwarte knop aan de onderkant van de bes. Zoals de naam al doet vermoeden, rijpen ze rond Johanni, d.w.z. eind juni - maar de vossenbessen bloeien op dit moment nog. Alleen in de herfst schijnen de bessen van de groenblijvende bosbessenplanten tot het volgende voorjaar aan de struik. De bessenstruik daarentegen is veel groter en bosrijker, en ook kaal in de winter.

Je kunt krenten van veenbessen onderscheiden door dit:

  • Doorschijnend fruit met een zwarte knop aan de onderkant
  • Rijpperiode: eind juni
  • Grotere en meer houtachtige struik die in de winter geen bladeren draagt

Veenbessen (Vaccinium macrocarpon) zijn geen veenbessen, hoewel ze aan de buitenkant erg op elkaar lijken, maar een aparte soort vormen binnen het geslacht Vaccinium . De term "gekweekte bosbessenbes" voor veenbessen is onjuist, maar wordt omwille van de eenvoud vaak gevonden in de levensmiddelenhandel. In tegenstelling tot veenbessen vormt de cranberrystruik lange, kruipende scheuten die zich snel boven de grond kunnen verspreiden. Enerzijds zijn de vruchten van de vossenbes beduidend kleiner dan de 2 cm grote veenbessen en lichter van kleur. Aan de andere kant zitten vossenbessen aan het einde van de scheut bij elkaar, terwijl veenbessen afzonderlijk en langs de hele scheut worden gevormd. Als je echter zowel de planten als het fruit hebt gezien, is het verschil tussen cranberry en rode bosbes gemakkelijk te herkennen en te onthouden.

Zo kun je veenbessen van veenbessen onderscheiden:

  • Lange kruipende scheuten
  • Kleine lichtere gekleurde vruchten
  • Vruchten worden geclusterd aan het einde van de shoot
In het geval van veenbessen zijn er siervariëteiten of variëteiten met een hogere opbrengst voor verwerkingjam of sap

Overzicht van rode bosbessenrassen

Van de wilde veenbessen werden verschillende variëteiten geselecteerd: deels als sierplanten, die de neiging hebben om weinig opbrengst te produceren en nogal zuur smakende bessen, deels als variëteiten voor commerciële teelt. Als je vossenbessen uit je eigen tuin wilt oogsten, kies dan voor het laatste. We laten je kennismaken met de belangrijkste vossenbessenrassen:

Venbessen als sierplant

  • 'Koralle': cranberry uit Nederland uit 1969, oorspronkelijk gekweekt als sierheester vanwege zijn extreem zure en zure smaak. De middelgrote bessen rijpen op sterk opgaande, uitlopervormende scheuten.
  • ‘Lirome’ / ‘Fireballs’: Langzaam groeiende rode bosbes, 20 - 30 cm hoog. De bloeiperiode duurt van juli tot september. De ronde, rode vruchten rijpen tussen augustus en oktober. Door hun zoetzure smaak zijn ze geschikt voor verse consumptie.
  • Vaccinium vitis-idaea subsp. minus: Een overwegend arctische ondersoort van cranberry, afkomstig uit IJsland, Groenland, Noord-Amerika en Noord-Scandinavië. De beduidend kortere scheuten zijn slechts 8 cm lang en hebben beduidend minder roze bloemen.

Venbessen voor verwerking

  • 'Erntedank': Een zeer hoogproductieve variëteit uit Duitsland uit 1978. De middelvroege rijpende cranberryvruchten zijn vrij klein tot middelgroot, donkerrood en licht zuur. Ze zijn dus ook geschikt voor verse consumptie.
  • 'Erntesegen': Cranberry van Duitse fokkerij met tot 1 cm grote, lichtrode vruchten met een goede opbrengst en later rijpend in september. De bladeren van deze variëteit zijn ongewoon groot.
  • 'Red Pearl': bosbessenras uit Nederland uit 1982 met 1 cm grote, felrode vruchten, die al in augustus voor een rijke oogst zorgen. Het ras wordt ongeveer 20 - 30 cm hoog en is ook geschikt voor verse consumptie.
Venbessen houden van zure bodems zoals die in bossen voorkomen

Venbessen planten

Bij het kweken van veenbessen in je eigen tuin moet de standplaats goed zijn. We leggen de vereisten uit en geven tips over planttijd, afstand en procedure.

De juiste bosbessenlocatie

De ideale standplaats voor rode bosbessen is zonnig tot halfschaduw op zand-humusrijke of veenachtige, frisse tot natte, nogal voedselarme grond. Veenbessen zijn aangepast aan bodems met een sterke wisselende luchtvochtigheid. zeverdragen zowel wateroverlast als droogte vrij goed en groeien zelfs op de armste gronden. De ideale pH-waarde van het substraat ligt tussen de 4 en 5 in een zure omgeving. Bij neutrale of zelfs alkalische, hogere pH-waarden treedt vergeling (chlorose) op en later sterft de bosbessenplant.

Veenbessen kunnen in plantenbakken of in perken worden geplant, maar het moet worden opgemerkt dat natuurlijk kalkrijke bodems met zuur materiaal niet geschikt zijn, zelfs niet bij intensieve bodemverbetering. Op lichtzure of neutrale grond doet de cranberry het het beste in een veenbed met andere moerasplanten zoals hortensia's (Hydrangea), rododendrons (Rhododendron) , bergbraambessen (Gaultheria procumbens) of elfachtige bloemen (Epimedium) kunnen worden geplant. Het aanleggen van een bed met zure grond is daarom in meerdere opzichten de moeite waard, want hoe groter de omgezette oppervlakte, hoe beter de lage pH-waarde behouden blijft. In veel tuinen moet de kalkhoudende bovengrond 15 tot 20 cm verwijderd worden voordat de perken geplant kunnen worden. Het wordt dan vervangen door een laag zure rododendrongrond vermengd met zand en materialen die een zuur effect hebben, zoals naaldstrooisel, bastmulch of druivenpulp. U kunt de verwijderde grond bijvoorbeeld gebruiken voor heuvelbedden of verhoogde bedden.

Als je geen ruimte hebt voor een grootschalige transformatie van een bed, kun je cranberry's gewoon in potten en kuipen telen. Meer tips voor bedvoorbereiding en de ideale samenstelling van de grond voor blauwe bessen, vossenbessen en dergelijke vind je in ons speciale artikel. De cranberry is winterhard tot minimaal -22 °C en heeft geen beschutte plek of extra winterbescherming nodig.

Het planten van bosbessenplanten, zoals de variëteit 'Koralle', moet in de late herfst of het vroege voorjaar gebeuren

Tip: Het bevorderen van het bodemleven met een bodembemesting - zoals onze Plantura organische bodemactivator - kan ook de locatie voor de vrij weinig veeleisende veenbessen verbeteren zonder de gezonde te beschadigen. veel voedingsstoffen die de heidegroei bedreigen. Bodemmeststoffen bevatten voornamelijk organische koolstof uit plantaardige grondstoffen, die het bodemleven voedt en beschikbaar is voor de vorming van humus.

Hoe planten werkt

De beste planttijd voor veenbessen is in de late herfst van oktober tot eind november. Aan het begin van het koude seizoen neemt de behoefte aan water en groei sterk af, de planten bevinden zich in een rustfase. Vorm na het plantenHet groeit alleen wortels en de struik geeft alleen in het voorjaar verse bladeren. Als alternatief kan het in het vroege voorjaar worden geplant, voordat de scheuten weer ontkiemen. Aanplantingen in het voorjaar moeten regelmatig worden bewaterd, vooral in de zomer, omdat de struiken die nog niet wortel hebben geschoten snel last hebben van een gebrek aan water.

Tip: Er zijn verschillen in de keuze van planten, afhankelijk van hoe de bosbessenplant is vermeerderd. Vegetatief vermeerderde planten, zoals stekken, vormen minder uitlopers, waardoor de stand makkelijker "opgeruimd" kan worden gehouden. Generatief vermeerderde planten die uit zaad zijn gekweekt, hebben de neiging om meer kruipend te zijn en bloeien en fruit ook veel later dan vegetatief vermeerderde planten.

Veenbessen kunnen in rijen of plat tegen elkaar worden geplant om de grond te bedekken. Tussen de planten moet een afstand van 25 tot 40 cm worden aangehouden. Per vierkante meter worden zes tot acht planten verwacht, die na enkele jaren de grond volledig zullen bedekken. Plaats je bosbessenplanten in de voorbereide zure grond, druk ze overal lichtjes aan en geef ze water om het substraat naar de wortels te spoelen.

Tip: Breng een extra beschermende mulchlaag van fijngehakte boomschors of zaagsel aan rond de planten. Enerzijds voorkomt dit de groei van onkruid, anderzijds vermindert het de verdamping en helpt het de bodem zuur te houden. Compenserende bemesting is hier nodig om de door de afbraak van de mulch gebonden stikstof te leveren - bijvoorbeeld met een beetje bodemactivator. Het wordt direct onder de mulch verspreid en niet ingewerkt.

Venbessen verspreid door uitlopers en kunnen daarom worden geplant als bodembedekker

Samenvatting: Veenbessen planten

  • Locatie: zon tot halfschaduw
  • Bodem: zand-humus of veenachtig, fris tot nat, tamelijk arm aan voedingsstoffen
  • Teelt in bedden of potten
  • Plantperiode: oktober - eind november
  • Plantafstand: 25 - 40 cm

Zorg voor de bosbessenbes: dit is wat je moet weten

Onkruidbestrijding is vooral belangrijk bij veenbessen, omdat ze niet concurrerend zijn en snel overgroeid raken. Daarom is onkruidbestrijding een van de belangrijkste zorgmaatregelen.

Bemesting is zelden nodig voor rode bosbessen, ze doen het ook goed op arme grond. Op zeer arme locaties kan het zijn dat de vossenbessen geen gebreksverschijnselen vertonen, maar zeer langzaam en nauwelijks groeienfruit. Biologische bemesting zou hier moeten helpen, bijvoorbeeld met een organische vloeibare meststof zoals onze Plantura biologische bloemen- en balkonmest of met een organische mestgranulaat met een langdurige werking. De eerste wordt eenvoudig aan het gietwater toegevoegd en bij het water geven direct op de wortels van de planten gewassen. Snoeimaatregelen op de kleine cranberry dienen zorgvuldig te gebeuren, alleen beschadigde of oude scheuten worden gesnoeid.

Vermeerdering van veenbessen: zo werkt het

Cranberry's zijn eenvoudig en snel te vermeerderen via stekken, uitlopers of zaden. Om stekken te vermeerderen, snijdt u in de vroege zomer ongeveer 5 cm lange, eenjarige scheuten af, verwijdert u de bladeren tot aan de punt en plaatst u ze in een substraatmengsel van zand en zure potgrond. De stekken moeten altijd vochtig worden gehouden totdat ze na een paar weken wortelen voordat ze naar hun uiteindelijke locatie worden overgebracht.

De meeste cranberry-variëteiten vormen stolonen van hun wortelstokken die gemakkelijk kunnen worden afgesneden en getransplanteerd.

Vermeerdering uit vossenbessenzaden is ook mogelijk, maar de zaailingen hebben enkele jaren nodig om te bloeien en vrucht te dragen. Bovendien verschillen hun eigenschappen van die van de moederplant.

Met een bosbessenkam is oogsten snel en gemakkelijk

Oogsten en gebruiken

Het oogstseizoen voor bosbessen begint in augustus en kan tot oktober duren, omdat de bessen de een na de ander rijpen.

Als de rode vruchten niet worden geplukt, blijven ze de hele winter aan de struik. Talloze vogels, zoogdieren en insecten genieten van de vitaminerijke lekkernij. Een cranberrykam maakt het veel gemakkelijker om de kleine vruchten te oogsten - op deze manier kunnen hoeveelheden snel worden gebruikt. Ook na de oogst zijn de bessen zeer goed te bewaren en bij lage temperaturen enkele maanden houdbaar. Je kunt veenbessen rauw eten, maar voor de meeste mensen smaken ze veel te zuur. Daarom worden de rode bessen meestal verwerkt genoten.

Velen zijn bekend met vossenbessen in de vorm van compote als bijgerecht bij wildgerechten of camembert. Cranberryjam wordt gemaakt zonder geleermiddelen in de suiker, omdat de vrucht zelf zoveel pectine bevat dat de veenbessen indikken als ze worden gekookt. Ze worden ook verwerkt tot cranberrysap, puree, cognac of in gebak. Gedroogde bessen zijn jarenlang houdbaar als ze op een koele en donkere plaats worden bewaard. De gezonde ingrediënten in veenbessen bestaan uit vitamine C (10 tot 20 mg per 100 g), vitamine B, provitamine A,Tannines, organische zuren en sommige mineralen zoals calcium en magnesium.
Cranberrybladthee wordt ook van de bladeren gebrouwen om verkoudheidssymptomen, reuma en urinewegaandoeningen te verlichten.

Een diverse bessensnacktuin met aalbessen, blauwe bessen en co staat op het verlanglijstje van veel tuinbezitters. Introductie van de beste bessensoorten voor uw tuin.

Categorie:

Fruit