Tijm betovert al duizenden jaren mensen. Wij bieden advies over het kweken van de zonnebader in uw eigen tuin.
De gewone tijm (Thymus vulgaris) heeft 213 andere verwanten die ook lid zijn van het geslacht Thyme (Thymus). Ze behoren tot de familie van de labiaten (Lamiaceae), waartoe ook de beroemde salie en lavendel uit onze moestuin behoren. Thymus is afgeleid van het Griekse "thymos", wat kracht en moed betekent. Het lijkt dus aannemelijk dat zelfs in de oudheid legionairs vóór hun gevechten een tijmbad genoten. Of het kruid echt in staat was om extra krachten te verwerven die hielpen om te winnen in zwaar bevochten veldslagen, is zeker de vraag. Toch heeft de echte tijm zeker de titel van geneeskrachtige plant van het jaar 2006! De ingrediënten helpen het om ons mensen te helpen met sommige kwalen. Het kruid, dat oorspronkelijk afkomstig is uit het Middellandse-Zeegebied van West-Europa, zou dus niet alleen zijn legitieme weg naar onze tuinen moeten vinden vanwege zijn kruidencapaciteiten. Om het daar te laten gedijen, zijn er echter een aantal dingen waarmee u rekening moet houden bij het kweken van tijm.
Kweek van gewone tijm
Locatie
Als de sierlijke tijm in een bed moet worden geplant, moet de locatie met grote zorg worden gekozen - wat de ondergrond betreft, is deze erg kieskeurig en niet bereid om compromissen te sluiten. De mediterrane muntfamilie waardeert droge en goed doorlatende grond, die ook erg stenig en kalkhoudend is. Kalkrijke bodems hebben echter al snel een hoge pH-waarde, wat kan leiden tot ijzergebreksverschijnselen bij tijm. Deze zijn te herkennen aan de vergeling van de jongere bladeren, waarbij de bladnerven opvallend groen blijven.
Het zal niet of niet veel groeien op zware, leemachtige grond die snel drassig wordt. Zijn zuidelijke wortels komen ook tot uiting in zijn behoefte aan warmte: de tijm staat graag in de volle zon, dus zelfs de heetste zomerhitte stoort hem niet. Voor deIn het koude seizoen is een beschutte plek bij bijvoorbeeld een huismuur ideaal.
Reproductie
Echte tijm kan worden vermeerderd door zaad of stekken. Bij het vermeerderen van stekken worden in het voorjaar jonge scheuten verwijderd en gekweekt in speciale biologische zaadgrond. Het is belangrijk om een atmosfeer te creëren met een hoge luchtvochtigheid. Hoe droger de lucht, hoe meer water het snijwerk zou moeten opnemen. Maar dat kan hij in het begin niet doen vanwege de ontbrekende wortels. De hoge luchtvochtigheid moet echter alleen worden gehandhaafd totdat er voldoende wortels zijn gevormd. Het bevordert de vorming van schimmelpathogenen bij het snijden.
Als de tijm moet worden vermeerderd door te zaaien, is het raadzaam om dit op een beschutte plek in huis te doen. Tijmzaden zijn zeer fijn en kunnen gemakkelijk door de wind in alle richtingen worden gedragen. Daarnaast is tijm een van de lichtkiemers, dus het zaad mag nooit worden afgedekt met een beschermende substraatlaag. Zaailingen vanaf half mei met een voorsprong in de groei als jonge plantjes zaaien is ook een goed idee als je ze vanaf maart binnen op een lichte plek zaait. Bij een temperatuur van 15°C ontkiemen tijmzaden binnen ongeveer 15 dagen.
Meer over dit onderwerp vind je hier: Tijm: groeien, oogsten en bewaren.
Water geven en bemesten
Echte tijm is zeker een plant voor luie mensen. Zelfs droogte over een wat langere periode is niet levensbedreigend voor haar, maar de groei stopt dan tijdelijk. De bemesting moet zeer ingetogen zijn. Over het algemeen geldt weinig, en nog minder voor stikstof. Bij te veel bemesting schiet de tijm snel door. Er moet vooral op worden gelet dat de bemesting na augustus wordt stopgezet. Anders heeft het jonge weefsel niet genoeg tijd om te rijpen en weerstand tegen vorst te ontwikkelen. Een organische bodemactivator die een gezond bodemleven en de opname van voedingsstoffen bevordert zonder al te veel stikstof vrij te geven, is zeer geschikt.
Omdat het hittebestendige kruid sowieso niet helemaal winterhard is, moet de groenblijvende onderstruik in de winter worden afgedekt. Een kweek in een pot is natuurlijk ook mogelijk. Vanwege de voorkeur voor doorlatende gronden moet voor tijm echter worden gekozen voor een substraat met een hoog aandeel zand (ongeveer 30%).
Onderhoud
Omdat tijm een halfheester is, is het raadzaam om het plantje van 10 tot 40 cm terug te knippen tot op het houtige deel voordat het in het vroege voorjaar gaat ontkiemen. Als de plant te oud en verhout is, gaat dit meestal ten koste van de aroma-intensiteit. Dan kun je beter een nieuwe plant kopen - misschien zelfs door stekken van de oude te nemen. Maar let op: tijm is zelfintolerant, daarom mag tijm bij het kweken in een bed niet opnieuw op dezelfde plek worden geplant. Een kiemrust van vier tot vijf jaar wordt aanbevolen voordat u opnieuw een lamiaceae plant.
Meer informatie over de verzorging van tijm vindt u in dit artikel.
Tijm: variëteiten en soorten
De gewone tijm (Thymus vulgaris) is een soort in het geslacht Tijm (Thymus). In totaal behoren 214 soorten tot deze groep. Al deze kleine subheesters geven de voorkeur aan droge, goed doorlatende grond. Naast de echte tijm zijn er nog andere soorten die ook wel geneeskrachtige planten worden genoemd:
- Tijm met kop (Thymus capitata): Bereikt een hoogte van maximaal 50 cm. Opvallend zijn de clusters van bladeren en bloemen aan het einde van de scheuten.
- Belly Thyme (Thymus serpyllum): bodembedekkende groei en niet meer dan 10 cm hoog. Populair als sierplant in rotstuinen.
- Lemon Thyme (Thymus x citiriodorus): Heeft een meer uitgesproken winterhardheid. Hoge sierwaarde door groengele bladcombinaties. Karakteristieke citroengeur.
- Corsicaanse tijm (Thymus herba-barona): maakt indruk met zijn bladeren met karwijsmaak.
De variëteit is ook verrijkt met exotische kruisingen. Zo is er bijvoorbeeld gembertijm verkrijgbaar, die een karakteristieke gembersmaak heeft. De naar rozen geurende tijm daarentegen verspreidt een zachte geur van rozen.
Het meest populaire type - de gewone tijm (Thymus vulgaris) - is ook met verschillende variëteiten op de markt vertegenwoordigd. Deze verschillen meestal in het geh alte van de afzonderlijke componenten van de tijmolie in de plant of hebben bijzondere groeikenmerken.
We hebben hier een gedetailleerd overzicht van de variëteiten voor je samengesteld: Tijm: variëteiten en soorten.
- Varico 3: Deze variëteit heeft een hoog geh alte aan desinfecterende thymol in de tijmolie die het bevat.
- Compactus: ras dat door zijn nog compactere groei bijzonder geschikt is voor de teelt in pot.
- Duitse winter: grote bladeren en intens aroma.
- Argentus: Ook wel zilvertijm genoemd; v alt op door zijn groen en wit patroon bladeren.
Tijm oogsten en bewaren
Jonge scheuten kunnen op elk moment van de tijm worden geoogst. Het moet in de eerste plaats worden geoogst voordat de bloei begint (juni tot oktober). De bloei kost het kruid kracht en eindigt altijd in een verlies van aroma. Bij de oogst in de ochtend is de concentratie aromatische oliën het hoogst. Naarmate de waterbehoefte van de plant toeneemt en de dagelijkse temperatuur stijgt, verdunnen en verdampen de ingrediënten steeds meer.
De houdbaarheid van tijm kan op een aantal manieren worden verlengd. De meest bekende methode is drogen. Hiervoor worden 10 tot 15 cm lange scheuten afgesneden, gebundeld en ondersteboven opgehangen. Voor het drogen dient gekozen te worden voor een droge maar ook donkere ruimte. Het is zinvol om de tijmboeketten tijdens het droogproces tegen licht te beschermen, omdat hierdoor een hoger geh alte aan essentiële oliën behouden blijft. Het is ook mogelijk om de kleine tijmblaadjes te plukken en na het wassen in te vriezen. Een andere conserveringsmethode is het beitsen van de scheuten in olie of azijn. Het maakt niet uit of er gedroogde of verse scheuten worden gebruikt.
Tijm: ingrediënten en gebruik
De echte tijm bevat een verscheidenheid aan verschillende ingrediënten. Afhankelijk van de variëteit en de invloed van externe factoren kan hun samenstelling variëren. Het bekendste bestanddeel van essentiële tijmolie is waarschijnlijk thymol. Thymol zit ook in veel mondspoelingen als desinfecterende stof. Naast het vermijdbare antibacteriële en antivirale effect, staat tijmolie vooral bekend om zijn uitgesproken vermogen om slijm op te lossen. Genomen als thee of ingeademd, het is bewezen effectief te zijn voor luchtwegontsteking, kinkhoest of zelfs bronchitis. Als de olie echter in een te hoge concentratie wordt gebruikt, kan dit leiden tot onaangename en ongewenste irritatie van de slijmvliezen.
Naast deMet zijn uitgesproken helende werking is echte tijm populair vanwege zijn mediterrane smaak. De geur van tijm past goed bij alle vleesgerechten en zeevruchten, iets als een kruid om te grillen. Maar ook mediterrane groenten- en aardappelgerechten kunnen op smaak worden afgerond met het geneeskrachtige en aromatische kruid. Het stimuleert ook de spijsvertering na een zware ma altijd - een echte overwinning.
Je kunt meer over dit onderwerp vinden in ons artikel: Tijm: Gebruik als geneeskrachtig en aromatisch kruid.