Uien zijn er in verschillende vormen, kleuren en maten. Bij Plantura laten we je de beste uiensoorten zien en tips om ze in de tuin te telen.
Het zal sommigen misschien verbazen, maar anderen vermoeden het al: de ui (Allium cepa) behoort tot het preigeslacht. De term "ui" kan in het Duits een beetje verwarrend zijn, omdat het in dit geval zowel de plantensoort beschrijft als het deel van de plant dat de ui wordt genoemd en dat wordt gebruikt om voedingsstoffen en vocht op te slaan.
Er is iets mysterieus aan de ui. Enerzijds is hun oorsprong tot op de dag van vandaag niet opgehelderd, anderzijds zijn er geen echte wilde vormen meer te vinden. De soort die het meest verwant is aan de ui komt uit het huidige Iran en Turkmenistan. Uit opgravingen is echter bekend dat er al meer dan 4000 jaar bewust uien worden verbouwd. De ui is dan ook een van de oudste groenteplanten die de mensheid kent. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ui erg gevarieerd is.
Synoniemen: Bolle, huisui, tuinui, tafelui, keukenui, zomerui, uienprei
Uien kweken in de tuin
De ui is een populaire plant in je eigen tuin. De teelt is succesvol, de oogst is rijk en de aromatische uien kunnen eigenlijk door elke hobbykok worden gebruikt.
Zandige leembodems en lössbodems zijn vooral populair bij uien. Over het algemeen dient de grond voor de teelt goed losgemaakt te zijn. Het is essentieel om ervoor te zorgen dat u niet te veel stikstof in de bodem brengt. Ook mag er geen verse mest worden toegevoegd.
Uien kunnen zowel worden gezaaid als geplant. Steeds weer krijgen we de vraag of er vanaf eind februari echt uien gezaaid kunnen worden. Een volmondig ja! is het antwoord. Want de uienzaden ontkiemen al bij slechts enkele graden boven nul. Om ziekte te voorkomen, moeten bollen worden gezaaid (of uitgezet) met een afstand van 10 cm tussen planten en 25 cm tussen rijen. In klimatologisch gunstige streken worden plantuien al in de herfst geplant. Als het klimaat wat ruwer is, moet je wachten tot half mei.
Bemesten is meestal niet nodig als je de grond goed hebt voorbereid. Terwijl u de grond losmaakt om te planten, neemt u een portie goed opgeslagen compost op. Als je overdrijft met stikstofbemesting, zal het groen van de ui ongebreideld groeien. Dit vertraagt echter de ontwikkeling van de ui aanzienlijk.
Hier vindt u gedetailleerde stapsgewijze instructies: Uien telen: zaai-, verzorgings- en oogsttijd.
Uienrassen
De ui is zeer gevarieerd. Voor botanici was dit niet verwonderlijk, aangezien de ui veel verwante soorten heeft en sinds onheuglijke tijden wordt gekweekt.
Een uitgebreid artikel over alle gangbare uiensoorten vindt u hier: Uien: de juiste soorten kiezen om te telen.
Uien oogsten en bewaren
Met uitzondering van de lente-uitjes, worden alle uien geoogst zodra de bladeren licht verkleuren en beginnen te verwelken. Afhankelijk van de standplaats en variëteit kan de oogst plaatsvinden tussen juli en september. Als je plantuien gebruikt in plaats van zaden, kun je over het algemeen iets eerder oogsten. Bij het oogsten worden de uien voorzichtig uit de grond getild. Het blad moet ook intact blijven. Bij droog weer moeten de uien nog een paar dagen buiten in de zon rijpen of drogen. Gedurende deze tijd trekt de ui nog steeds stoffen uit de bladeren. Als het blad helemaal droog is, kunnen de bollen aan het blad worden gehangen. Als alternatief kunt u ook het gebladerte verwijderen. Uien moeten droog, niet te koud en vooral in het donker bewaard worden. Goede bewaarrassen kunnen op een goede bewaarplaats bewaard worden tot de oogst van het volgende jaar. Als vuistregel geldt: hoe later en steviger de ui rijpt, hoe beter hij kan worden bewaard.
Uien: ingrediënten en gebruik in de keuken
De ingrediënten van de ui zijn al lang onderwerp van controverse. Aan de ene kant is de ui niet bijzonder rijk aan vitamines. Sommige mineralen zoals kalium, calcium en magnesium zijn echter inbegrepen. Het positieve effect van uien op mensen zou echter vooral te danken zijn aan hun zwavelhoudende verbindingen. Deze zouden een antibacteriële werking hebben, daarom zou de consumptie van rauwe uien in de volksgeneeskunde verkoudheid verlichten. De ui bevat ongeveer 30 kcal per 100g.
In de keukende ui kan op veel manieren gebruikt worden. Het is een essentieel bestanddeel van soepgroenten en is lekker in salades of als topping op brood. Gebakken en geroosterd, ze worden vaak geserveerd met kaasspätzle of met gestoofd uienvlees. De ui kan ook gebakken en gekonfijt worden als topping voor steaks of hamburgers.
Plagen en Ziekten
Uien worden meestal gezond en robuust. In sommige gevallen kunnen schimmelziekten zoals valse meeldauw de planten aantasten. Een goed doorlatende grond is hierbij belangrijk, zodat er geen wateroverlast ontstaat. Ook mogen de planten niet te dicht bij elkaar worden geplaatst. Zo kunnen ziektes zich sneller verspreiden en drogen de planten minder snel uit na regenval. De uienvlieg is echter belangrijker dan valse meeldauw. Ze gebruiken de groenten als voedingsbodem voor hun kroost. Hierdoor eet de ui weg. Rottende organismen kunnen gemakkelijker doordringen. De ui begint dan vaak te rotten. Als je de nakomelingen niet onder controle krijgt, kunnen ze een paar weken later hun eigen eieren leggen. Een tweede generatie van de plaag plaagt dan vaak de weinige overgebleven planten. Een beschermend net is bijzonder nuttig als tegenmaatregel. Dit zou de uien naadloos moeten bedekken van april tot mei.
De volgende producten hebben zich in onze tuin bewezen:
- Neudorff - Atempo koper schimmelvrij: spray tegen vele schimmelziekten; milieuvriendelijk en niet gevaarlijk voor bijen.
- NEUDORFF - Schimmelvrij van schimmels, rozen en groenten: heilzaam bestrijdingsmiddel, niet schadelijk voor bijen met een zeer goed langdurig effect
- NEUDORFF ongediertebeschermingsnet: beschermt uw planten betrouwbaar tegen ongedierte
Een populaire variant van de ui is de sjalot. We geven een overzicht van de teelt, het ras en de oogst van de preiplant.