De banaan zoals we die nu kennen, zal waarschijnlijk over een paar jaar niet meer bestaan. We leggen uit waarom de Cavendish-banaan met uitsterven wordt bedreigd
Sinds ongeveer 1950 wordt er bijna uitsluitend een enkele, speciale banaansoort verhandeld en verkocht op de wereldmarkt. Het verving het bananenras "Gros Michel" (engl. "Big Mike") nadat het niet langer winstgevend was vanwege de wereldwijde verspreiding van de schimmelziekte "Yellow Sikatoga" en de "Panama-ziekte". Het ras waar het om gaat is de Cavendish banaan. In tegenstelling tot "Gros Michel" was de Cavendish-banaan robuuster tegen bovengenoemde ziekten. Bovendien bood het, ondanks een dunnere en dus gevoeligere schil, de voordelen van een dichtere planttolerantie en een grotere stormvastheid vanwege de lagere groeihoogte. In feite is de banaan een bes, en hoewel de vaste planten eruitzien als bomen, is het een van de hoogste kruidachtige planten ter wereld.
Herkomst en benaming
De naam van de bananenvariëteit is afgeleid van William Cavendish, 6e hertog van Devonshire, ook wel bekend als "Bachelor Duke". Geboren op 21 mei 1790 in Parijs, stierf hij op 18 januari 1858 in Hardwich Hall, Derbyshire. De naamgenoot kwam uit een van de rijkste Engelse families en plantte rond 1830 de eerste bananen in Europa in zijn enorme kas, de "Great Conservatory".
Bedreiging van de Cavendish-banaan
Vandaag de dag wordt de Cavendish-banaan zelf bedreigd door een nieuwe schimmelstam (Mycosphaerella fijiensis) genaamd Black Sikatoga of Black Leafy Meadow. De verwachting is dat het binnen 10 jaar van de wereldmarkt zal verdwijnen. Na de appel is de banaan het populairste fruit in Duitsland en het populairste exportfruit ter wereld. De enorme markt, met een handelsvolume van bijna 7 miljard euro, is in wezen verdeeld over slechts drie bedrijven: Chiquita, Dole en Del Monte. Natuurlijk staan deze bedrijven niet onverschillig tegenover de dreiging deze markt te verliezen.
Reproductie van de soort
Omdat de Cavendish-bananenbomen geen zaden vormen, maar alleen "aseksueel" vegetatiefkan worden vermeerderd door scheuten, de plant kan geen weerstand ontwikkelen tegen ongedierte. Dit zou de genetische mutaties van seksuele reproductie vereisen, d.w.z. door zaden. Bedrijven proberen deze dreiging tegen te gaan met strikte quarantaines om niet nog meer planten te besmetten. Het lanceren van een nieuw bananenras vereist echter meer eigenschappen dan een hoge plaagresistentie. Het moet ook goed smaken, zonder schade bestand zijn tegen transport over lange afstanden en het rijpingsproces industrieel laten beheersen. Pogingen om schimmelaantasting met pesticiden te bestrijden zijn grotendeels mislukt. Daarom wordt geprobeerd om via genetische manipulatie een nieuw resistent bananenras te ontwikkelen. Eventueel ook met behulp van wilde bananenplanten of lokaal beperkte gecultiveerde vormen uit India of Zuidoost-Azië.